Το κορυφαίο πολιτιστικό γεγονός του τελευταίου χρόνου ήταν η παρουσίαστη της ποιητικής συλλογής του δημοσιογράφου Λάμπρου Θ. Μάλλιου στην αίθουσα εκδηλώσεων του ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗ., που έλαβε χώρα την 19 Μαρτίου 2022. Στην κατάμεστη αίθουσα του Συλλόγου, ο Δημήτρης Βλαχοπάνος και ο Χριστόφορος Ψυλλιάς αναφέρθηκαν στο έργο του ποιητή, οι Όλγα Τσιάφη και η Ζωή Μπαρτζώκα διάβασαν τα ποιήματά του, ενώ ο Γιάννης Καϊντάσης, που συντόνιζε την εκδήλωση διάβασε τις κριτικές γνωστών ποιητών και λογοτεχνών για τον Λάμπρο Μάλλιο.
Αφιερώνουμε προς τιμή του Λάμπρου Μάλλιου, το κεντρικό τετρασέλιδο της εφημερίδας μας, προκειμένου να έχουν όλοι την δυνατότητα να έρθουν κοντά στο περιεχόμενο του έργου του.
Ο Καταραμένος Ποιητής
Φίλες και φίλοι,
Σας καλωσορίζουμε στην παρουσίαση του βιβλίου «Οκρίβας» , με την ποιητική συλλογή του φίλου Λάμπρου Μάλλιου.
Μου ανατέθηκε ο συντονισμός της εκδήλωσης, κάτι το οποίο με τιμάει, εγώ όμως σήμερα θα ήθελα όλοι μαζί να βοηθήσουμε να συντονίσουμε τις σκέψεις μας, τα συναισθήματά μας και πάνω απ’όλα τις θύμησές μας, διαφορετικές για καθέναν ξεχωριστά, πόσο όμως αλήθεια κοινές για όλους μας.
Μου ζητήθηκε να πω λίγα πράγματα για τον ποιητή…
Μια πολύ καλή επιλογή, καθώς για την ποίηση δεν μπορώ να πω πολλά πράγματα. Αποφεύγω γενικά κάθε συζήτηση για την ποίηση, είναι τόσο προσωπική, μου αρέσει όμως να κάνω συζητήσεις για τους ανθρώπους που παλεύουν με τους δαίμονές τους.
Κάποιες νύχτες στο κέντρο της Αθήνας, στο μικρό μπαράκι του συμπολίτη μας Νώντα Ζήκου είχα μπλεχτεί σε μια ανάλυση, με τον ποιητή Γιάννη Βαρβέρη, ο οποίος πριν λίγα χρόνια αποβίωσε και μιλάγαμε για τους σύγχρονους έλληνες ποιητές.
Ο Γιάννης Βαρβέρης, ευγενικός και προσήνης, είχε σπουδάσει κι αυτός νομική και ήθελε να ακούει πολύ για την τότε νέα γενιά, μας είπε…
«Οι ποιητές στην Ελλάδα είναι δυο λογιών. Αυτοί που παίρνουν ένα πτυχίο και διορίζονται, εξασφαλίζουν τα προς το ζην και έχουν να παλέψουν με τους δαίμονες της ποίησης μόνον και οι άλλοι… Οι άλλοι είναι οι καταραμένοι ποιητές, γιατί πρέπει να παλέψουν και με το προς το ζην και με τους δαίμονές τους».
Εύκολα πλέον γίνεται η κατάταξη και ο Λάμπρος Μάλλιος μπορεί κανείς να πει ότι ανήκει στους καταραμένους της κατηγορίας.
Από μια φτωχή περιοχή, μειονεκτική ορεινή όπως είναι ο πολιτικά ορθός χαρακτηρισμός της, πάλεψε να ορθώσει την δύναμη του λόγου σε κάθε μετερίζι.
Τον θυμάμαι ότι κάθε φορά, που έγραφε ένα άρθρο, σχεδόν το απήγγειλε, το έχτιζε αργά και νωχελικά, θέλοντας να κάνει την σκέψη του, φωνή.
Τις ημέρες του εγκλεισμού μας με τον covid-19 ήρθα και πιο κοντά στην ποίησή του. Κάθε ποίημά του, που ανέβαζε στα social media ήταν πραγματικά μια έκπληξη για μένα…
Διάβαζα τότε ένα βιβλίο για το πως οι κανόνες στην γραφή επηρέασαν και την ανάπτυξη της λογικής και είχα χαρεί, γιατί είδα ότι η γραφή του Λάμπρου Μάλλιου είχε φοβερή πειθαρχία σε τέτοιο βαθμό ώστε να μπορούν οι εικόνες του να γίνονται μορφή στο δικό μου μυαλό.
Τον παρακολουθούσα στο μαρτύριο με την μοναξιά μπροστά στον θάνατο του πατέρα του, μια τραγική στιγμή, βγαλμένη από την Μυθολογία.
Δεν θα σας κουράσω άλλο, μικρή η εισαγωγή μου. Λάμπρο εύχομαι το βιβλίο σου να είναι η αρχή για τα επόμενα βήματα.
Λάμπρου Μάλλιου «Οκρίβας»
Ποίηση στα χρόνια της χολέρας
Η ποίηση των καιρών
Διαβάζοντας τους σημερινούς ποιητές της μοντέρνας φόρμας και συγκρίνοντάς τους με τους ποιητές της παραδοσιακής τεχνοτροπίας, νιώθεις αμήχανος μέσα στο χάσμα που έχει ανοιχτεί ανάμεσά τους και μοιάζει απίστευτο και αγεφύρωτο. Διαβάζεις, ας πούμε:
«Τὴν εἶδα τὴν Ξανθούλα,/ τὴν εἶδα ψὲς ἀργά,/ποὺ μπῆκε στὴ βαρκούλα,/ νὰ πάει στὴν ξενητιά.
Ἐφούσκωνε τ᾿ ἀέρι/ λευκότατα πανιά,/ ὡσὰν τὸ περιστέρι/ ποὺ ἁπλώνει τὰ φτερά.
Ἐστέκονταν οἱ φίλοι/ μὲ λύπη, μὲ χαρά,/ καὶ αὐτὴ μὲ τὸ μαντήλι/ τοὺς ἀποχαιρετᾶ».
Και διαβάζεις λίγο μετά:
«Άρωμα φρεσκολουσμένης γυναίκας/ η μυρωδιά της φτέρης πάνω από το κεφάλι./ Κόκκινα μαλλιά η δροσιά της./ Χύνονται ανέμελα κάτω από τη μέση,/ μπροστά και πίσω.
Κι ο ιδρώτας συναντά την πηγή./ Εκεί που κατοικούν/ οι πόθοι του καλοκαιριού».
Δεν έχει σημασία που ο πρώτος είναι ο Διονύσιος Σολωμός, ο εθνικός μας ποιητής, και ο δεύτερος είναι ο Λάμπρος Μάλλιος, ο δικός μας φίλος. Μια σημασία έχει πως, αν έγραφε κάπως έτσι σήμερα και ο Λάμπρος Μάλλιος, το πιο βέβαιο θα ήταν να μην τον λάβει κανένας στα σοβαρά, με την απάντηση πως αυτά που γράφει δεν είναι ποίηση.
Τα πράγματα βέβαια δεν είναι ακριβώς έτσι. Ο Σολωμός ανήκει στη δική του εποχή. Με αυτούς τους κανόνες λειτουργούσε η ποίηση τότε. Και ο Λάμπρος Μάλλιος ανήκει στη σημερινή εποχή. Με τους ποιητικούς κανόνες να έχουν απομακρυνθεί πόρρω απ’ την παράδοση. Αλλά η πρόταση που οφείλουμε να διατυπώνουμε προς όλους αυτούς που καταπιάνονται με το λόγο, είτε πεζό είτε ποιητικό, είναι να διαβάζουν. Όταν μάλιστα πρόκειται για την ποίηση και για φίλους που έχουν αξιώσεις για τον εαυτό τους και τα κείμενα που επεξεργάζονται και φιλοδοξούν να παραδώσουν με τόλμη στους άλλους, η αίσθηση μου είναι πως οι λέξεις και οι προτάσεις τους πρέπει να βγαίνουν από τους αποστακτήρες της ψυχής τους, μέσα σε μια διαδικασία σκληρής και αδιάκοπης πάλης με τη γλώσσα και την αισθητική.
Και επειδή η ποίηση έχει την ιστορία της και το παρελθόν της, επειδή έχει διανύσει και εξακολουθεί να διανύει μια μακρά διαδρομή μέσα στο χρόνο, μου φέρνει συχνά πολλή θλίψη το γεγονός ότι οι περισσότεροι από αυτούς που ποθούν διακαώς να βρεθούν αγκαλιά μαζί της, αγνοούν την ιστορία της και τη διαδρομή της και σπάνια πιάνουν στα χέρια τους -ή προτίθενται να πιάσουν- ένα βιβλίο, ακόμη και μια ανθολογία, με ποιήματα που έρχονται απ’ τα παλιά και αποτυπώνουν τη διαδρομή της.
Σπουδή στην ποίηση
Βέβαια η τέχνη είναι έμπνευση. Και η ποίηση, ωσαύτως. Ο ποιητής γεννιέται, δε γίνεται. Είναι η φύση του τέτοια που τον ταρακουνά και τον βγάζει στο δρόμο του στοχασμού και της έκφρασης. Αλλά αυτό δε φτάνει. Και ο καλλιτέχνης γεννιέται. Αλλά κι αυτό δε φτάνει. Δε θα γίνει κάποιος ένας καλός μουσικός χωρίς σπουδή πάνω στη μουσική. Πρέπει να παλέψει και να αγρυπνήσει πάνω στην τέχνη του, χωρίς ποτέ να νιώσει πως την κατέκτησε. Ο ποιητής που αγαπάει αυτό που κάνει και φιλοδοξεί να πιάσει μια θέση στις περγαμηνές του μέλλοντος, είναι καταδικασμένος ν’ ανοίξει τις παλιές σελίδες και να εντρυφήσει στο λόγο, κατανοώντας πως η δική του τέχνη δεν είναι παρά μέρος της συνολικότερης τέχνης ή πως η συνολικότερη τέχνη δεν είναι παρά η κοινή στέγη όσων βγήκαν σ’ αυτό το ποιητικό σεργιάνι.
Δε φτάσαμε έτσι ξαφνικά και τυχαία στη νέα ποίηση, στον ελεύθερο στίχο, στον αφαιρετικό λόγο, στην τεμαχισμένη πρόταση, στην άναρχη δόμηση, στους συμβολισμούς, σ’ αυτό που τελικά μπορούμε κι εμείς εδώ να ονομάσουμε υπερρεαλιστική ποίηση με όλες τις παραλλαγές της. Και δεν είναι δυνατό να συλλάβεις αυτή την έννοια, αν δεν ανατρέξεις στο παρελθόν της, καθώς ανατρέχουν οι νεότερες γενιές στο γενεαλογικό τους δέντρο για να γνωρίσουν καλύτερα τον εαυτό τους μέσα από τη γνώση της ιστορίας και της ιδιοσυστασίας των προγόνων τους. Χωρίς αναδρομή στο δημοτικό τραγούδι και στους κλασικούς, τουλάχιστον, ποιητές μας, Σολωμό, Παλαμά, Καβάφη, αλλά και στους νεότερους Καρυωτάκη, Σεφέρη, Ρίτσο, Ελύτη, Αναγνωστάκη, δεν μπορείς να γίνεις ποιητής. Μπορεί να γράφεις ποίηση, αλλά ποιητής δεν είσαι.
Η αυθεντικότητα του Λ. Μάλλιου
Ο Λάμπρος Μάλλιος είναι φύση ποιητική και στοχαστική. Συλλαμβάνει τον κόσμο γύρω του και τον ξαναστήνει μέσα από εικόνες λυρικές, οι οποίες τον κατακλύζουν. Όπως πολλοί ομότεχνοί του, αυτοβιογραφείται και αυτοαποκαλύπτεται. Συχνά μ’ έναν απολογητικό τόνο. Το ποιητικό του ΕΓΩ είναι το κέντρο του, είναι η ευαίσθητη κεραία του. Εκεί καταφτάνουν σωρηδόν τα ηλεκτρομαγνητικά κύματα και ερεθίσματα και από εκεί ξεκινούν οι αντιδράσεις και τα μηνύματά του. Βρίσκεται σε μιαν αδιάκοπη και επίπονη περιπλάνηση. Αλλά η ματιά του είναι σαρκαστική και ταυτοχρόνως ανατρεπτική και οραματική, που ανεβοκατεβαίνει όλες τις κλίμακες των κοινωνικών και πολιτικών συγκρούσεων. Είναι φύση ασυμβίβαστη και αντιστασιακή. Ακολουθεί τους δικούς του δρόμους και φτιάχνει το δικό του οικοδόμημα.
Αλλά ο Λάμπρος Μάλλιος είναι και μια φύση πληθωρική. Γι’ αυτό και θέλει να λέει πιο πολύ παρά ν’ ακούει. Κυριαρχείται από την ανάγκη να εκφραστεί, να μιλήσει γι’ αυτά που τον κεντρίζουν και συνιστούν την προσωπική του μυθολογία, το προσωπικό του σύμπαν. Ίσως γιατί κατοικεί μέσα του η ιδιότυπη μοναξιά και ο αιρετικός παρορμητισμός της δραματικής ταλάντευσης ενός ανθρώπου που αισθάνεται να υπάρχει και να μην υπάρχει, ενός ανθρώπου που συχνά μπορεί να αναρωτιέται, σαν μέσα σε μια ονειρική γκραβούρα, μήπως τελικά είναι αυτός που δεν είναι αυτός!
Γιατί η σύγχρονη ποίηση δεν είναι παρά μια κοπιαστική, μια βασανιστική πορεία, συχνά μοναχική, μέσα σε ναρκοθετημένα πεδία, βομβαρδισμένους δρόμους και γυμνά τοπία, που δοκιμάζουν βαθιά τις ανθρώπινες αντοχές μας. Ο ποιητής σήμερα εστιάζει το βλέμμα του όχι στο φως που λάμπει, αλλά στο φως που καίει. Και πνίγεται βαδίζοντας στα σκιερά μονοπάτια και στα συντρίμμια ενός κόσμου που για αλλού ξεκίνησε και αλλού βρέθηκε. Κι αν αυτός ο κόσμος ανήκει γενικώς και αορίστως σε όλους τους ανθρώπους, ο ποιητής αισθάνεται πως ανήκει εξολοκλήρου και χωρίς αστερίσκους σ’ αυτόν. Αυτός έχει λόγο να πει και ψυχή να εξεγερθεί.
Κι έτσι ο τρόπος που ο Μάλλιος αντικρίζει τον κόσμο και η οπτική γωνία μέσα από την οποία αναζητά τα υλικά της έκφρασής του, έχουν τη μοναδικότητά τους. Κανείς άλλος δε συλλαμβάνει τον κόσμο γύρω και τις επιμέρους εικόνες του με τον τρόπο που τον συλλαμβάνει ο ποιητής. Και κανείς άλλος δε συνοψίζει το νόημα της ζωής έτσι όπως το συνοψίζει ο ποιητής. Κανείς άλλος δεν μπορεί να ψιθυρίσει τούτους τους απλούς στίχους «Το όνειρο εντός μας είναι βγαλμένο από το μέλλον που δεν αγγίξαμε». Τι πάει να πει αυτό; Τι θέλει να πει ο ποιητής; Ίσως τίποτε. Ίσως τα πάντα. Ούτε κι αυτός είναι σε θέση να δώσει απάντηση. Κι αν το επιχειρήσει, μάλλον κακό θα κάνει. Γιατί το κείμενο, ιδίως το ποιητικό, από τη στιγμή που θα βγει στη δημοσιότητα, δεν ανήκει πλέον στον δημιουργό του, ανήκει στον κόσμο και στο χρόνο.
Ποίηση της μάχης και της ελπίδας
Κι είναι, λοιπόν, αυτό το ιδιαίτερο και θολό στοιχείο που δίνει προσωπικότητα στην ποίηση του Λάμπρου Μάλλιου. Γιατί πρόκειται όντως για μια ποίηση πηγαία και αυθεντική, με την επιθυμία του ασυγκράτητη να εκμυστηρευτεί με χαμηλούς τόνους θέματα που τον καίνε και τον κρατούν άγρυπνο. Ο ποιητής βιώνει τη μοναξιά του. Είναι ένας μοναχικός καβαλάρης που αναζητά εναγωνίως συμμαχίες και στηρίγματα για να αντιπαλέψει και να ημερέψει έναν παράλογο και καταστροφικό κόσμο. Του αρκεί ένα στάχυ, ένα πουλί, ένα ποτάμι, ένα δέντρο, ένας βράχος. Του αρκεί λίγο φεγγάρι, μια ηλιαχτίδα, μια σταγόνα βροχής, ένα αστέρι. Του αρκεί ένας ελάχιστος κήπος και μια μικρή αυλή για να ρουφήξει όλο άρωμα της ζωής και να βυθιστεί στη μαγεία της και στο μυστήριό της.
Μα έχει απέναντί του τον άνθρωπο της απληστίας και του φονικού. Τον άνθρωπο του εμπορίου και του κέρδους. Τον άνθρωπο των συμφερόντων και της ακόρεστης δίψας για το έγκλημα και την ιδιοποίηση του πλούτου της γης. Και μάχεται με τον στίχο του ν’ αλλάξει τη φορά των ανέμων, με την ελπίδα πάντα πως ίσως κάποτε στο μακρινό και απώτερο μέλλον η ποίηση κάνει τους ανθρώπους καλύτερους. Υπάρχει μέσα μας πολύς σαματάς. Πολύ δράμα και πολλή τραγωδία. Γι’ αυτό και πολύς αγώνας ώσπου να βγει στο ξέφωτο κάποτε ο άνθρωπος της τιμής και του μόχθου.
Ο Λάμπρος Μάλλιος έχει αποθηκεύσει μέσα του μεγάλες μάζες στοχαστικού και ποιητικού λόγου. Είναι ένας ανήσυχος πνευματικός άνθρωπος, που ενσαρκώνει, ωστόσο, «το μετέωρο βήμα του πελαργού». Ανήκει στους ποιητές που άργησαν ν’ ανοίξουν τα συρτάρια τους και την ψυχή τους. Μέσα του αναμοχλεύονται και αναζητούν διέξοδο ποικίλες εικόνες του καιρού του. Ο Λάμπρος Μάλλιος είναι ποιητής του καιρού του. Ίσως η δημοσιογραφική του ιδιότητα είναι η ακατανίκητη εκείνη δύναμη που τον κρατά δεμένο με την εποχή του. Και είναι συνάμα και η αλυσίδα εκείνη που τιθάσευσε την ανάγκη του να μετασχηματίσει και να συνοψίσει τις εμπειρίες του σε ποιητικό κείμενο.
Έχει πολύ δρόμο ακόμα μπροστά του. Και δύναμη ψυχής να τον περπατήσει και ν’ αλλάξει τον κόσμο του, να διδαχτεί απ’ την ποίηση και να γίνει μια φλόγα κι αυτός που θα ζεσταίνει τον άνθρωπο και συνάνθρωπο βάζοντάς τον να σκέφτεται πως θα ’ρθει μια μέρα ένας καιρός που «θα ζεσταθούν οι θάλασσες,/ θα παγώσουν τα σύννεφα,/ θα φορέσει ο ήλιος φτερά».
Ο ποιητής στήνει μια πινακοθήκη από προσωπογραφίες
ΠΡΟΛΟΓΟΣ
Αποτελεί ιδιαίτερη τιμή για μένα η πρόσκληση που έλαβα από τον φίλο Λάμπρο Μάλλιο να πω δυο λόγια για την ποιητική του συλλογή «Οκρίβας».
Ο Λάμπρος Μάλλιος δεν είναι ένας εστέτ ποιητής, δεν είναι οπαδός του δόγματος «η ποίηση για την ποίηση». Θα τον χαρακτήριζα ερευνητή από τη φύση του, εκτιμητή του ωραίου, βαθυστόχαστο μελετητή της ιστορίας και της παράδοσης.
Σκεπτικιστής, φιλοσοφικός, συμβολικός, αντιλυρικός και συνάμα μελαγχολικός με μια δόση ειρωνικής πικρίας, παρηγορητής και διδακτικός, ο Λάμπρος Μάλλιος έγραψε ποιήματα μεγάλης ευαισθησίας, ευγένειας, χάρης, καλλιέπειας και αισθησιακής τόλμης.
Τα ποιήματα του Λάμπρου Μάλλιου είναι άλλοτε καθαροί λυγμοί κι άλλοτε κραυγές αγανάκτησης. Πρότυπο λιτότητας και λεκτικής οικονομίας, η ποίησή του υποβάλλει τον αναγνώστη σε δραματικές καταστάσεις, οδηγεί σε βαθιές προεκτάσεις τον νου, εξαναγκάζει σε σοβαρούς συλλογισμούς, προβάλλει οδυνηρές εξομολογήσεις που αγγίζουν τον καθέναν μας, με απώτερο στόχο να παίξουν έναν επωφελές ρόλο στη σύγχρονη ζωή.
Ο ποιητής στήνει μέσω των ποιημάτων του μια πινακοθήκη από προσωπογραφίες, ανώνυμα αλλά και επώνυμα πρόσωπα, ασκεί κριτική στην εξουσία, την ελέγχει και την επιτιμά, συμπάσχει με τους απλούς ξωμάχους της ζωής, αφουγκράζεται την άλαλη φωνή των νεκρών, άλλοτε σαρκάζει εκδικητικά και άλλοτε αυτοηδονίζεται με αναμνήσεις μέσα στην έρημο της μοναξιάς του.
Η ποίησή του εκτιμάται ανεπιφύλακτα και γοητεύει για την επιγραμματικότητά της, τον επιμελημένο στίχο, τη βαθιά φιλοσοφική της διάσταση και την πικρή γεύση που μας αφήνει, καθώς σκάβει βαθιά μέχρι τα πιο απόκρυφα μέρη της ψυχής.
Το σημαντικότερο: Ο ποιητής Λάμπρος Μάλλιος ανοίγει τα παράθυρα της ποίησής του προς περιοχές πιο ανθρώπινες και περιφρονημένες και φαίνεται να μη συμμερίζεται την άποψη αυτών που θεωρούν την ποίηση ως κάτι μεταφυσικό και διαχωρισμένο από τη ζωή των ανθρώπων.
Η γραφή του άλλοτε κινείται σ’ έναν υπερρεαλιστικό κόσμο θέλοντας να αποτυπώσει με τη φαντασία τα δαιδαλώδη μονοπάτια της ψυχής κι άλλοτε με ρεαλιστικό τρόπο περιγράφει εικόνες, αφηγείται ιστορίες και καταστάσεις, ενώ παράλληλα θίγει με ειρωνικό και καυστικό τρόπο κοινωνικά ζητήματα που ταλανίζουν τον σύγχρονο άνθρωπο.
ΛΑΜΠΑΔΕΣ ΣΤΟ
ΧΡΟΝΟ
Ο χρόνος, για τον ποιητή Λάμπρο Μάλλιο, δεν είναι κάτι άυλο και απροσδιόριστο. Αντιλαμβάνεται τον χρόνο ως τον ακούραστο εργάτη που χαρακώνει το πρόσωπο, το σώμα του ανθρώπου και αποτελεί τον ομφάλιο λώρο που μας συνδέει με τους προγόνους μας, με την ιστορία και την παράδοση του τόπου μας.
Ο χρόνος είναι μια αστραπή μέσα στο σκοτάδι της ύπαρξής μας και παράλληλα η σπίθα που μας καλεί να ζήσουμε, να ονειρευτούμε και να συνεχίσουμε να πορευόμαστε με αισιοδοξία στο ταξίδι της ζωής.
Ο ποιητής, όμως, δε μένει ικανοποιημένος από τον κόσμο που ζούμε,τον παλιό κόσμο που φθίνει και παρακμάζει. Ως προφήτης που οραματίζεται το δυσοίωνο μέλλον,μας καλεί να τον γκρεμίσουμε και μαζί μ’ αυτόν να γκρεμίσουμε και αυτούς που τον έφτιαξαν άδικο, σκληρό και απάνθρωπο.
Ο καινούριος κόσμος θα είναι πιο δίκαιος και πιο ανθρώπινος, γιατί θα φτιαχτεί από αυτούς που αντιλήφθηκαν τις στρεβλώσεις του παλιού κόσμου, βίωσαν εμπειρικά την αδικία και τη σήψη του και θέλουν και μπορούν να δημιουργήσουν – μέσα από τις στάχτες του παλιού- τον νέο κόσμο, που θα μετουσιώσει τους πόθους και τα οράματα των προγόνων μας.
ΖΟΥΝ ΜΑΖΙ ΜΑΣ
Η ποίηση του Λάμπρου Μάλλιου είναι διάφανη και ασκίαστη, ως και στα πιο απόκρυφά της μέρη, δραματοποιεί και δυναμώνει το φοβερό γεγονός της μοναξιάς του ανθρώπου πάνω στη γη, ανακαλύπτει τη διάσταση της μνήμης, μέσα στην οποία πρωταγωνιστής δεν είναι πια το ποιητικό υποκείμενο μα ο χρόνος και αφανής κυρίαρχος ο θάνατος.
Η σχέση ζωντανών – νεκρών είναι μια αδιόρατη και άθραυστη κλωστή, που ενώνει τους δύο κόσμους, μέχρι να ανταμώσουν ξανά.
Η μνήμη είναι το μέσο που ζωντανεύει την άυλη εικόνα των νεκρών, χάρη σ’ αυτή οι αγαπημένοι μας που έχουν φύγει, εξακολουθούν να μιλούν στο μυαλό μας, στην ψυχή μας, είναι δίπλα μας, γύρω μας, στην κάθε σκέψη μας, στην κάθε πράξη μας.
Η λήθη είναι δειλία και έλλειψη σεβασμού και αγάπης για τους νεκρούς αγαπημένους. Η ύπαρξή μας πορεύεται στον φθαρτό και μάταιο κόσμο, κρατώντας γερά το νήμα που μας συνδέει με το παρελθόν, γιατί χωρίς αυτό δεν είμαστε τίποτα, χωρίς συνείδηση της συνέχειας της ράτσας μας,καμία πράξη μας δεν έχει περιεχόμενο και ουσία.
ΔΙΑΚΟΠΗ ΗΛΕΚΤΡΙΚΟΥ ΡΕΥΜΑΤΟΣ
Δεν ξέρω αν ο ποιητής προέβλεψε αυτό που ζούμε αυτή την περίοδο, αλλά το να γράφει ποίηση με θέμα μια διακοπή ηλεκτρικού ρεύματος, μάλλον μας θυμίζει, τρόπον τινά, οικεία κακά.
Η γυναίκα και ο έρωτας παίζουν σημαντικό ρόλο στην ποίηση του Λάμπρου Μάλλιου. Η γυναίκα – ερωμένη, η γυναίκα που συνδιαλέγεται νοερά με το παρελθόν, που κουβαλά τις αναμνήσεις της, καθώς ο πανδαμάτωρ χρόνος σμιλεύει το κορμί της.
Ο ποιητής στήνει ένα σκηνικό με πολλά πρόσωπα, αλλά σε ρόλο πρωταγωνιστή τοποθετεί τη γυναίκα που βλέπει τον χρόνο να φεύγει. Δίπλα της, οι εραστές του παρελθόντος, που η μνήμη τους ανασύρει από τη σκόνη του χρόνου και τους προβάλλει εξιδανικευμένους και όμορφους.
Ο χρόνος, όμως, είναι ο χειρότερος γιατρός και η μνήμη λειτουργεί, για λίγο μόνο, ως παραμυθία. Όταν κλείσουν οι πύλες της μνήμης, θα μείνει πάλι μόνη, σ’ ένα σκοτεινό σπίτι, αγγίζοντας το σώμα της που φθείρεται σιγά-σιγά.
Ο έρωτας είναι, πιθανόν, το ελιξίριο της νεότητας ή αυτός που ναρκώνει, προσωρινά, τον πόνο που προκαλεί το πέρασμα του χρόνου και η συνειδητοποίηση ότι οι ηδονές της νεότητας έχουν παρέλθει ανεπιστρεπτί.
Η ΚΡΥΦΗ ΔΙΑΘΗΚΗ ΤΟΥ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗ
Ο Ποιητής Λάμπρος Μάλλιος είναι γνήσιο τέκνο της πατρίδας του. Οι ρίζες που τον ενώνουν με την ιστορία της περιοχής που γεννήθηκε, μεγάλωσε και ζει είναι πολύ ισχυρές και ακατάλυτες. Ως Ραδοβυζινός που είμαι και εγώ και ως ιστορικός, δε θα μπορούσα να μη σχολιάσω την αγάπη που αναδύεται στο έργο του για τον τόπο μας, τον τόπο που μεγαλούργησε ο γιος της καλογριάς.
Ο ποιητής, λοιπόν, μυρίζει το χνότο της ιστορίας και αναζητά το ματωμένο αντίδωρο της εκδίκησης. Δεν το αναζητά, όμως, σε καλοζωισμένους και καλαμαράδες, αλλά σε λιπόσαρκους και αφορισμένους, σαν το μπάσταρδο παιδί που γεννήθηκε σ’ ένα μοναστήρι της Σκουληκαριάς, τα έβαλε με όλες τις εξουσίες, έγινε ο Αρχιστράτηγος των Ελλήνων, συκοφαντήθηκε, πολεμήθηκε και, εν τέλει, δολοφονήθηκε, αλλά δεν ξεχάστηκε.
Η ιστορία, για τον ποιητή, δεν είναι κλεισμένη σε ακαδημαϊκούς χώρους, είναι γύρω του, είναι παντού, σε κάθε πέτρα και δέντρο, σε κάθε εκκλησάκι του τόπου του. Κυρίως, όμως, είναι χαραγμένη στα πρόσωπα των απλών ανθρώπων των Ραδοβυζίων και λειτουργεί ως υπενθύμιση και ως προτροπή για όλους μας: Μη φοβάστε την ευθύνη, λέει ο ποιητής, η ελευθερία αποκτιέται από ελεύθερους στη σκέψη και την ψυχή ανθρώπους.
Ο ΝΟΜΟΣ ΤΩΝ
ΙΣΧΥΡΩΝ
Ο Λάμπρος Μάλλιος δεν είναι ένας ποιητής αποκομμένος από το κοινωνικό και πολιτικό γίγνεσθαι. Αφουγκράζεται την κοινωνία της εποχής του, νιώθει σύγκορμα τις πολιτικές αναταράξεις και θίγει με το τρόπο ειρωνικό και καυστικό τις κοινωνικές και οικονομικές ανισότητες.
Δε φοβάται να πάρει θέση. Επιλέγει, ξεκάθαρα, να υπερασπιστεί τους αδύνατους και καταφρονεμένους και να σηκώσει την παντιέρα της αντίστασης και της ανυπακοής. Ο κόσμος μας, λέει ο ποιητής, είναι δομημένος με άδικο και απάνθρωπο τρόπο. Οι ισχυροί του πλούτου και της ανάλγητης και άδικης εξουσίαςκοροϊδεύουν τον λαό, τον εκμεταλλεύονται και κλέβουν τον ιδρώτα και το βιος του.
Η λύση που προτείνει ο ποιητής δεν είναι η συντήρηση της αδικίας, ο στρουθοκαμηλισμός του φοβισμένου και υποταγμένου ανθρωπάκου, αλλά η συνειδητή ανυπακοή που θα οδηγήσει στο γκρέμισμα και την αλλαγή.
Καυτηριάζει την αβουλία και την ατολμία των σκιαγμένων και μας θέτει προ των ευθυνών μας. Ο σάπιος και άδικος κόσμος αλλάζει, αν αναλάβουμε τις ευθύνες που μας αναλογούν ως ευαίσθητοι και πολιτικοποιημένοι άνθρωποι.
ΕΠΙΛΟΓΟΣ
Κλείνοντας, θα ήθελα να τονίσω ότι ο λογοτεχνικός λόγος του Λάμπρου Μάλλιου ξαφνιάζει ευχάριστα. Διαβάζοντας τα ποιήματά του ο αναγνώστης νιώθει να υπερπηδά τον φράχτη της λογικής, ο λόγος του ουρλιάζει από σπαραγμό, αδιέξοδο και σαρκασμό ακραίας απελπισίας.
Φιλάργυρη και εκλεκτική στο λεξιλόγιο, εκφραστικά εντυπωσιακή, με αμεσότητα και ζωντάνια. Πολυθεματική ποίηση, με καίρια νόηση των συμβάντων και έναν αδιάκοπο προβληματισμό, αντλεί δύναμη από τη ρέουσα από το άμεσο περιβάλλον της ζωής και τη μεταπλάθει σε νόημα και ποιητικό μύθο με έναν δυναμισμό που ξεχωρίζει και ελκύει.
Η ποίησή του προσπαθεί να ερμηνεύσει και να αναλύσει χωρίς σκοτεινά σημεία κάθε πτυχή του εσώτερου εαυτού μας και τα καταφέρνει περίφημα.
Ανυπομονώ, όπως και εσείς φαντάζομαι, για το επόμενο ποιητικό δημιούργημα του Λάμπρου Μάλλιου.
ΚΡΙΤΙΚΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ “ΟΚΡΙΒΑ” ΤΟΥ
Λ. Θ. ΜΑΛΛΙΟΥ
Δημήτρης Παπαχρήστος:Βρήκε το «κλειδί» για να ανοίξει τις υπαρξιακές πόρτες
Η ποίηση του Μάλλιου είναι ανθρώπινη. Δίνει στο ασήμαντο τη σταγόνα που χρειάζεται για να λάμψει. Σε κάθε του ποίημα στο τέλος κάνει τη γυριστή αντιστροφή.
Ο Λάμπρος Μάλλιος αυτοβιογραφείται ποιητικά. Βρήκε το «κλειδί» από το Κλειδί της Άρτας για να ανοίξει τις υπαρξιακές πόρτες. Οργώνει το χέρσο χωράφι, πάει αντίθετα στο ποτάμι. Με τα ξυλοπόδαρά του κάθεται στις ρίζες των δέντρων. Ακουμπάει στους κορμούς τους και χαρτογραφεί την πατρίδα του.
Με τα λόγια και τα παραμύθια της γιαγιάς. Αντανακλώντας τα ακούσματα που η μνήμη τα κρατάει ζωντανά. Η Ήπειρος υπάρχει μέσα του. Και η ποίησή του την φανερώνει με περηφάνια.
Δεν γίνεται να μην βγει από το καραούλι του Καραϊσκάκη και να μην εμφανιστεί μπροστά του ο Ανδρούτσος, ο Ρήγας, ο Κολοκοτρώνης, ο Νικηταράς και ο Μπελογιάννης. Κάνει βουτιές στο παρελθόν και κάθε του ποίημα σηματοδοτεί την ταυτότητά του. Ακροβατεί μεταξύ παρελθόντος και παρόντος για να πει πώς το μέλλον το σκεφτόμαστε σαν μαξιλάρι για να αναπαύονται τα όνειρα. Το άλλοθι για τη ζωή που διανύσαμε με τα γόνατα, δεν υπάρχει. Η ποίηση του Μάλλιου είναι η αλήθεια του, που λειτουργεί σα βηματοδότης της ζωής, γιατί ο Λάμπρος σκάβει βαθιά την ψυχή του, πλάθει με πηλό με τα ακροδάχτυλα του νου, κοιλοπονάει, γεννάει λέξεις, ανθρώπων σκέψεις, και τις γεμίζει με νοήματα. Δεν μένει πίσω στην παιδική του πατρίδα. Επιστρέφει για να πάρει δύναμη για το δρόμο, καθότι το μέλλον έχει πολλή ξηρασία. Και ο Λάμπρος το γνωρίζει αυτό και μας παρέχει εφόδια. Για να γίνουμε συνταξιδιώτες του.
Η ποίηση του Μάλλιου είναι ανθρώπινη. Δίνει στο ασήμαντο τη σταγόνα που χρειάζεται για να λάμψει. Σε κάθε του ποίημα στο τέλος κάνει τη γυριστή αντιστροφή. Μας ξαφνιάζει και μας συγκινεί. Ο «Οκρίβας» είναι το πρώτο του βιβλίο και ανοίγει το δρόμο του Μάλλιου για να μπει στην Πολιτεία της ποίησης και στο κόμμα των ποιητών
Κώστας Καρούσος: Δοτικότητα και ορμητικό πνεύμα
Έντονα κοινωνικός και καταγγελτικός ταυτόχρονα, ο ποιητής Λάμπρος Μάλλιος, ερωτικός και ρεαλιστικός στους απόηχους της καθημερινότητας, εμπειρικός και στοχαστικός, με πολλές καταβολές κοινωνικής και προσωπικής εμπειρίας, δημοσιογραφικής παρουσίας και με βαθιές ρίζες πρακτικής και συναισθηματικής προσέγγισης των σύγχρονων προβλημάτων.
Γράφει σελ. 7, 32 και 43. ΄΄Πώς το σύμπαν χωράει στη γλώσσα // στην αγάπη και στον έρωτα΄΄ -΄΄Κοπηλατώ σαν ακροβάτης // μέσα στον οργασμό του ουρανού΄΄-΄΄Το όνειρο εντός μας είναι βγαλμένο // από το μέλλον που δεν αγγίξαμε΄΄. Λυρικός ποιητής, με λεκτικές εξάρσεις, αγγίζει και πραγματεύεται την καθημερινότητα, με δομημένη την ηθική της πλευρά, στην αξιοπρέπεια, στην ελευθερία, στην αποδεκτικότητα και στη κοινή δράση και συμμετοχή.
Γράφει σελ. 12-15, ΄΄Πιάνω τη βροχή και σκαρφαλώνω // στις κόκκινες φωλιές των αστεριών //…Ιδρώνει η θλίψη στα καρφιά…΄΄–΄΄Είναι τότε που γίνονται // πυρηνόκαρφα οι λέξεις΄΄,
Άλλοτε υπερβατικός, μα ειλικρινής προς το βίωμα που εμπεριέχει κοινωνική υπόσταση, με σεβασμό στη διαφορετικότητα, που ολοκληρώνεται στην αποδοχή και στην αγωνία της συνύπαρξης και πάντα με διάθεση παρηγορητικής δημιουργίας. Δεν τον εγκαταλείπει ποτέ η ακριβολογία, η προσεγμένη προσέγγιση της κοινωνικής διείσδυσης, ΄΄ο πόνος της απώλειας΄΄, που προκαλεί η διακοπή κάποιου ταξιδιού στη ζωή μας, οι ζωντανές εικόνες της φύσης που ενδυναμώνουν τη δοτικότητα και το ορμητικό του πνεύμα, της κοινωνικής και πνευματικής του ισορροπίας και ολοκλήρωσης.
Γράφει σελ. 51, ΄΄Εδώ, στο μεταίχμιο των δύο κόσμων //…Η πλάτη αντέχει το σκούρο αλάτι // …για να ζεσταθεί η μνήμη // και να παγώσει η λήθη. // Να πάρει χρώμα το πέλμα της λήθης΄΄… Ποίηση ΄΄με διάπλατες τις πύλες των τεσσάρων εποχών΄΄, πολυθεματική και ανθρωποκεντρική.
Γράφει σελ. 71, ΄΄Εκεί που τα λουλούδια την άνοιξη δακρύζουν //…Εκεί που ο θυμός των περαστικών // γίνεται βοή κι ελπίδα΄΄
Φίλτατε ποιητή Λάμπρο Θ. Μάλλιο-Καλοτάξιδο και Καλοπόρευτο το βιβλίο σου.
Κώστας Καρούσος Πρόεδρος ΕΕΛ-Λογοτέχνης-Εικαστικός
Η φιλόλογος Αθηνά Ζωγράφου: Δώρα φίλων…δώρα πολύτιμα.
Η πρώτη ποιητική συλλογή του Λάμπρου Μάλλιου με τίτλο ”Οκρίβας ” κυκλοφόρησε από τις εκδόσεις Εντύπωσις .
Τη συλλογή επιμελείται ο αγαπητός φίλος φιλόλογος-λογοτέχνης Δ. Βλαχοπάνος.
Στη συλλογή περιλαμβάνονται 47 ποιήματα. Ο Λ.Μάλλιος με γλώσσα καθαρή,ακέραιη ,λιτή με τολμηρούς συνδυασμούς ενταγμένους στο πνεύμα του υπερρεαλισμού καταθέτει σκέψεις και προβληματισμούς για θέματα που αγγίζουν όλους μας. Ανθρώπινη συμπεριφορά,Έρωτας,διαπροσωπικές σχέσεις,φύση,κοινωνικές δομές και προβλήματα,ανησυχία για το μέλλον.Ποίηση ανθρωποκεντρική, λοιπόν, με έντονη εικονοποιητική δύναμη..Ο Λ.Μάλλιος έχει την ικανότητα να δημιουργεί εικόνες, κυρίως αλληγορικές,μέσα από τις οποίες διαχέονται οι σκέψεις και προκαλείται το ενδιαφέρον του αναγνώστη για δεύτερη προσέγγιση, ώστε να οδηγηθεί στα ρεύματα που κυλούν κάτω από την επιφάνεια.
Συχνά καυστικός ο δημιουργός καταγγέλλει αντιλήψεις και συμπεριφορές, κρύβοντας έντεχνα, αλλά όχι για τους μυημένους απαγορευτικά,τον προσωπικό πόνο για όλα αυτά που ενοχλούν και δονούν τις συναισθηματικές μας χορδές.
Ευαίσθητος παρατηρητής της ζωής δημιουργεί ποίηση που έλκει την προσοχή και το ενδιαφέρον του αναγνώστη…ποίηση άξια να αγαπηθεί!
Καλοτάξιδο φίλε Λ.Μάλλιο! Πάντα δημιουργικός!!
Παραλειπόμενα της εκδήλωσης
ΟΙ ΜΕΓΑΛΕΣ
ΠΡΩΤΑΓΩΝΙΣΤΡΙΕΣ
Οι μεγάλες πρωταγωνίστριες της βραδιάς, ήταν σαφώς η Όλγα Τσιάφη και η Ζωή Μπαρτζώκα, οι οποίες έδωσαν την φωνή στα ποιήματα του Λάμπρου Μάλλιου και πραγματικά ενθουσίασαν το κοινό, που είχε έρθει για να παρακολουθήσει την εκδήλωση.
Οι αφηγήτριες μαζί με τον Δημήτρη Βλαχοπάνο και τον Χριστόφορο Ψυλλιά, σκηνοθέτησαν την παρουσίαση, έτσι ώστε ο ακροατής να βιώνει ακριβώς το περιεχόμενο του ποιήματος.
Ο ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ ΑΝΟΙΞΕ ΤΙΣ ΠΟΡΤΕΣ ΤΟΥ
Ο πολιτιστικός Σύλλογος ΜΑΚΡΥΓΙΑΝΝΗΣ ήταν ανάμεσα στους διοργανωτές της εκδήλωσης και ήταν ιδιαίτερα συγκινητική η ομιλία της προέδρου κ. Αξιώτη, η οποία ανέφερε ότι μετά από δυο χρόνια καραντίνα, η εκδήλωση της παρουσίασης της ποιητικής συλλογής του Λάμπρου Μάλλιου, ήταν η ευκαιρία, η αίθουσα εκδηλώσεων του Συλλόγου, να ανοίξει και πάλι για ποιοτικές πολιτιστικές εκδηλώσεις και να ξανααφέρουν τον κόσμο της Άρτας στον Πολιτισμό.
Η ΑΝΘΡΩΠΙΑ ΕΙΝΑΙ ΠΟΥ ΜΕΤΡΑΕΙ
Ο Δήμος Γ. Καραϊσκάκη, είχε την τιμητική του, καθώς ο Λάμπρος Μάλλιος δεν παύει να αναφέρει την καταγωγή του και την κατοικία του. Έτσι φάνηκε ότι ο δήμαρχος κ. Περικλής Μίγδος ήταν ένας από τους διοργανωτές της βραδιάς και στην ομιλία του αναφέρθηκε στην ανάγκη να διατηρούμε την ανθρωπιά μας σε όλες τις εκδηλώσεις της ζωής μας και αφού ευχήθηκε στον Λάμπρο Μάλλιο να είναι καλοτάξιδο το βιβλίο του, ζήτησε να διατηρήσει την ανθρωπιά του.
Η ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΕΔΩΣΕ ΤΟ ΠΑΡΟΝ
Στην εκδήλωση παραβρέθηκαν εκτός των άλλων και πολλοί εκπρόσωποι της αριστεράς κυρίως, όπως ο πρ. βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Βασίλης Τσίρκας, η επικεφαλής της μείζονος αντιπολίτευσης στον Δ. Αρταίων Τζένη Ταπραντζή, οι περιφερειακοί σύμβουλοι Ράνια Γκίζα και Δημήτρης Τρομπούκης, αλλά και ο Πρόεδρος του Επιμελητηρίου Άρτας κ. Γιάννης Γκολομάζος.
Επιστολή απέστειλε η βουλευτής ΣΥΡΙΖΑ Όλγα Γεροβασίλη, η οποία ανέφερε ότι λόγω ανειλλημένων υποχρεώσεων δεν μπόρεσε να παρευρεθή.
ΤΟ ΠΑΡΑΠΟΝΟ ΤΟΥ ΛΑΜΠΡΟΥ ΜΑΛΛΙΟΥ
Το παράπονο του Λάμπρου Μάλλιου ήταν ότι δεν παραβρέθηκαν στην παρουσίαση, οι παλιοί του φίλοι από τα ΜΜΕ, εκτός βέβαια από τον ART TV, ο οποίος τίμησε την ιστορία του Λάμπρου και βέβαια την ΑΠΟΨΗ…
Η αλήθεια είναι ότι είναι δύσκολες οι εποχές για τα ΜΜΕ και τους δημοσιογράφους, σε καμία όμως περίπτωση δεν σημαίνει ότι ο Λάμπρος Μάλλιος δεν έχει θετική αντιμετώπιση από το σύνολο των τοπικών ΜΜΕ.
Η ΕΠΟΜΕΝΗ
ΠΟΙΗΤΙΚΗ ΣΥΛΛΟΓΗ
Άλλωστε στα σκαριά είναι και η επόμενη ποιητική συλλογή, που πλέον θα μπορούν όλοι να παρακολουθήσουν.