Γράφει ο ΒΑΣΙΛΗΣ ΙΩΑΝΝΟΥ
Μέσα στα πολλά προβλήματα που το τελευταίο διάστημα απασχολούν το δημόσιο διάλογο, έχει προστεθεί ένα επιπλέον και σχετίζεται με την πορεία εκτέλεσης των δημόσιων έργων, μικρών και μεγάλων, που χρηματοδοτούνται τόσο από Ευρωπαϊκούς πόρους όσο και από το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ).
Έργα σημαντικά για την περιφερειακή ανάπτυξη, αλλά και έργα χρήσιμα στη βελτίωση της ζωής των πολιτών.
Το πρόβλημα προέκυψε από τις συνεχώς αυξανόμενες τιμές των απαραίτητων πρώτων υλών για την υλοποίηση των έργων, όπως τα μέταλλα, τα πλαστικά, το μπετόν, το πετρέλαιο, τα ασφαλτικά, κλπ.
Είναι τέτοιο το ράλι των αυξήσεων, που έχουν προκαλέσει τεράστιο πονοκέφαλο στις κατασκευαστικές εταιρείες που τις υποχρεώνουν είτε να παγώσουν τα έργα ή να εγκαταλείψουν τα εργοτάξια, προκειμένου να μην καταγράψουν ζημιές.
Ειδικότερα οι μικρές και μεσαίες εταιρείες που ανέλαβαν έργα Δήμων και Περιφερειών, με πολύ μεγάλες εκπτώσεις (άνω του 45%), δηλώνουν αδυναμία συνέχισης των εκτελούμενων έργων, καθώς λόγω των ελάχιστων περιθωρίων κέρδους, τα έργα καθίστανται άκρως ζημιογόνα.
Προβλήματα διαπιστώνονται επίσης και σε έργα στα οποία οι προσφορές κατατέθηκαν πριν ξεκινήσει το ράλι των ανατιμήσεων, δηλαδή και δύο χρόνια πριν, αφού ως γνωστόν οι διαγωνισμοί στην Ελλάδα δυστυχώς είναι χρονοβόροι.
Στα συγκεκριμένα έργα εμφανίζεται απροθυμία να υπογραφούν οι σχετικές συμβάσεις, με αποτέλεσμα και εδώ να υπάρχουν σοβαρές αρρυθμίες.
Μεγάλες καθυστερήσεις ή και ακυρώσεις προβλέπονται ακόμη σε έργα που είναι μεν έτοιμα προς δημοπράτηση, όμως είναι προϋπολογισμένα με παλιές τιμές με συνέπεια να καθίστανται ασύμφορα για τις εργολήπτριες εταιρείες για να πάρουν μέρος στους επικείμενους διαγωνισμούς, χωρίς να υπάρξει πριν επικαιροποίηση των τιμών .
Αν τώρα σε όλα τα παραπάνω προβλήματα προσθέσουμε και την καθυστέρηση πολλών μηνών που παρατηρείται στην εξόφληση λογαριασμών που έχουν κατατεθεί στις αρμόδιες υπηρεσίες, και αφορούν έργα κι μελέτες που είναι σε εξέλιξη και χρηματοδοτούνται κυρίως από το ΠΔΕ, τότε μπορεί ο καθένας να αντιληφθεί τους λόγους για τους οποίους όλα σχεδόν τα έργα έχουν παγώσει.
Και μέσα σε όλα αυτά εκφράζονται και φόβοι για την ποιότητα κατασκευής των έργων, καθώς δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο κάποιες κατασκευάστριες εταιρείες, προκειμένου “να τα βγάλουν πέρα”, πιθανόν να υποχρεωθούν να παραδώσουν έργα που δε θα ανταποκρίνονται στις αρχικές μελέτες.
Το συγκεκριμένο πρόβλημα αρχίζει να παίρνει σοβαρές διαστάσεις και στην περιοχή μας, καθώς κινδυνεύουν να παγώσουν πολλά μικρά και μεγάλα έργα που χρηματοδοτούνται από το Ταμείο Συνοχής, το ΕΣΠΑ και άλλα Ευρωπαϊκά προγράμματα, αλλά και από Εθνικούς πόρους.
Ενδεικτικά αναφέρω:
-Τα σημαντικά έργοα του αυτοκινητοδρόμου “ Άκτιο- Αμβρακία”, το μεγαλύτερο μέρος του οποίου προβλέπεται να παραδοθεί το ερχόμενο καλοκαίρι και της “Σύνδεσης της Λευκάδας” με αυτόν.
Η “παράκαμψη της Νικόπολης” που επίκειται να ξεκινήσει, η κατασκευή των κόμβων στις Εθνικές οδούς, η αποκατάσταση των κρηπιδωμάτων στην παραλία της Πρέβεζας, τα Ιαματικά Λουτρά, η Ύδρευση της παράκτιας ζώνης, η ενεργειακή αναβάθμιση στο γυμναστήριο του Λυκείου, η κατασκευή του Καταφυγίου αδέσποτων και πολλά άλλα στο νομό και στην ευρύτερη περιοχή.
Για όλα αυτά τα έργα και όχι μόνο, οι εργοληπτικές επιχειρήσεις κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου, καθώς άλλες καλούνται να ολοκληρώσουν συμβάσεις που αντί να τους προσφέρουν κέρδη τις οδηγούν σε οικονομική «ασφυξία», άλλες δηλώνουν αδυναμία κατάρτισης συμβάσεων για υποβληθείσες προσφορές και οι περισσότερες αποφεύγουν να υποβάλουν ανταγωνιστικές προσφορές στους επικείμενους διαγωνισμούς έργων, αν προηγουμένως δεν αλλάξουν οι προϋποθέσεις.
Κρίνεται λοιπόν σκόπιμη η άμεση παρέμβαση της Πολιτείας για την αντιμετώπιση των μεγάλων αποκλίσεων στις τιμές των υλικών καθώς οι συνθήκες εκτέλεσης των έργων υπάγονται σε καθεστώς ανωτέρας βίας και ήταν αδύνατον να υπάρξει πρόβλεψη κατά τη σύνταξη και υποβολή οικονομικών προσφορών.
Μάλιστα όλες οι εργοληπτικές οργανώσεις της χώρας ζητούν μεταξύ των άλλων:
-Επαναφορά του θεσμού της αναθεώρησης σε πλήρη μορφή.
-Παράταση όλων των χρονοδιαγραμμάτων υλοποίησης των συμβάσεων.
-Δυνατότητα αναστολής, εκ μέρους του αναδόχου, εκτελούμενων εργασιών για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα και υπογραφής νέων συμβάσεων για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα κλπ.
Από τα παραπάνω γίνεται σαφές ότι οι απαντήσεις του αρμόδιου Υπουργείου θα κρίνουν αν και κατά πόσο τα δημόσια έργα στο επόμενο θα συνεχίσουν να υλοποιούνται ή θα παγώσουν για μεγάλο διάστημα.
Το μέλλον θα δείξει….