To ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής αποφάσισε την κατάθεση τροπολογίας στη Βουλή, για την επίλυση του προβλήματος των καταναλωτών που έχουν λάβει δάνεια σε ελβετικό φράγκο, με κυριότερη πρόταση την μετακύλιση του συναλλαγματικού κινδύνου στο πιστωτικό ίδρυμα (σημ. : την περίοδο 2006-2009 τα πιστωτικά ιδρύματα χορήγησαν σε 85.000 οικογένειες και επιχειρήσεις δάνεια σε ελβετικό φράγκο).
Πρόκειται για μία πραγματικά σημαντική νομοθετική πρωτοβουλία, η χρεία της οποίας ήταν άφευκτος, διότι η ραγδαία επιδείνωση της συναλλαγματικής ισοτιμίας είχε οδηγήσει τους δανειολήπτες σε τραγικό αδιέξοδο (οι οφειλέτες, συνοφειλέτες & εγγυητές που εγκλωβίστηκαν σε αυτόν τον κυκεώνα της μεγάλης υποχώρησης του ευρώ έναντι της ενίσχυσης του ελβετικού φράγκου, υπολογίζεται ότι, ξεπερνούν τις 200.000). Πέραν όμως της παραπάνω καίριας νομοθετικής πρότασης του Κινήματος Αλλαγής και επί τη ευκαιρία αυτής, όντας Δικηγόρος που έχει ασχοληθεί δικαστηριακά με το -ανοικτό επί σειρά ετών- ζήτημα των μη εξυπηρετούμενων, άλλως ειπείν, “κόκκινων” δανείων (τα εκφρασμένα σε ξένο νόμισμα δάνεια -denominated- αποτελούν ένα μέρος μόνο του προβλήματος ), θα ήθελα να κάνω τις κάτωθι επισημάνσεις για τα “κόκκινα” δάνεια εν γένει :
- Το ζήτημα των μη εξυπηρετούμενων “κόκκινων” δανείων -πέρα από οικονομικό- είναι και κοινωνικό και ηθικό και βαθιά πολιτικό, διότι η επιδιωκόμενη λύση θα πρέπει να συνυπολογίσει αντικρουόμενα συμφέροντα και δικαιώματα (κράτους, τραπεζικών ιδρυμάτων & πολιτών).
- Όλες οι λύσεις που θα προταθούν θα πρέπει να βασίζονται σε δύο απλές παραδοχές:
Α) η ικανότητα αποπληρωμής του μέσου Έλληνα καταναλωτή και επιχειρηματία έχει μειωθεί (όχι από υπαιτιότητα του), ώστε δεν θα πρέπει να επωμιστεί μόνος του τις συνέπειες αυτής της μείωσης,
Β) θα πρέπει το κράτος να συνεισφέρει οικονομικά στη λύση του προβλήματος, με (αυτή την φορά) απευθείας επιδότηση των προτεινόμενων λύσεων και όχι με ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, αφού οι μέχρι τώρα (επαναλαμβανόμενες) ανακεφαλαιοποιήσεις των τραπεζών, κανένα ουσιαστικό αποτέλεσμα δεν είχαν στην μείωση των κόκκινων δανείων.
- Ως εκ τούτου και πέρα από οιοδήποτε πολιτικό κόστος θα πρέπει :
- Να επέλθει αναβάθμιση & απλοποίηση του Κώδικα Δεοντολογίας της Τράπεζας της Ελλάδος, καθώς για την οικεία υπαγωγή απαιτείται η συγκέντρωση πληροφοριών και η συμπλήρωση σύνθετων εντύπων, που πολλές φορές (ένεκα της ελλιπούς πληροφόρησης) οδηγούν σε εσφαλμένη αποτύπωση οικονομικών στοιχείων και σε (λαθεμένη) κατηγοριοποίηση του οφειλέτη, ως μη συνεργάσιμου.
- Να παύσει ο διαχωρισμός των δανειοληπτών σε κόκκινους και ενήμερους κατά την εφαρμογή των ευνοϊκών μέτρων ή ευνοϊκών ρυθμίσεων. Ένας δανειολήπτης που είναι ενήμερος στα δάνεια του, δε σημαίνει ότι δεν έχει πληγεί από την κρίση.
- Να σχεδιαστεί εκ νέου η δυνατότητα προσφυγής των δανειοληπτών σε μία ανεξάρτητη βαθμίδα (Συνήγορο του Καταναλωτή, Τραπεζικό Διαμεσολαβητή ή Επιτροπή στο πλαίσιο της Ειδικής Γραμματείας Διαχείρισης του Ιδιωτικού Χρέους) προκειμένου να επιδιωχθεί η διευθέτηση της οφειλής, διότι οι έως τώρα οικείοι θεσμοί -τοις πράγμασι- δεν λειτουργούν.
- Να επιδοτηθεί η οριζόντια περικοπή των δανείων των ελληνικών επιχειρήσεων, που ελήφθησαν έως την έναρξη της κρίσης, με αξιολόγηση των δραστηριοτήτων των επιχειρήσεων και διαχωρισμό τους σε βιώσιμες και μη.
- Να διαχωριστούν οι καταναλωτικές οφειλές σε εισπράξιμες και ανείσπρακτες, με κύριο κριτήριο την τρέχουσα ικανότητα αποπληρωμής του δανειολήπτη & ανάλογη (υποχρεωτικά) εφαρμογή ευνοϊκών όρων (ενδεικτικά: ρύθμιση με χαμηλό επιτόκιο, διαγραφή ληξιπρόθεσμων τόκων/τόκων υπερημερίας/εξόδων, μερική ή ολική διαγραφή κεφαλαίου κοκ.).
- Να παρασχεθεί η δυνατότητα στον οφειλέτη, πριν πωληθεί το δάνειό του, να το αγοράσει ο ίδιος (δικαίωμα προαίρεσης) στην ίδια τιμή. Η ίδια υποχρέωση να ισχύσει, μεταβατικά, για εταιρίες απόκτησης απαιτήσεων όσον αφορά τα δάνεια που έχουν ήδη πωληθεί.
- Να παρασχεθεί η δυνατότητα σε αγρότες-κτηνοτρόφους να διατηρούν ένα ποσοστό της αγροτικής γης που έχει κατασχεθεί, ως μοναδικό μέσο επιβίωσης.
- Να υλοποιηθεί και να λειτουργήσει (επιτέλους) ο Φορέας Απόκτησης και Εκμίσθωσης Ακινήτων για υπερχρεωμένα φυσικά πρόσωπα, με διεύρυνση των κριτηρίων ένταξης. Σημ.: σήμερα και μέχρι να ιδρυθεί και να λειτουργήσει ο Φορέας Απόκτησης και Επαναμίσθωσης Ακινήτων, λειτουργεί το ενδιάμεσο πρόγραμμα προστασίας, όχι όμως όλων των ευάλωτων δανειοληπτών, η πρώτη κατοικία των οποίων οδεύει προς πλειστηριασμό, αλλά μόνο όσων έχουν λάβει την σχετική βεβαίωση/πιστοποίηση “ευαλωτότητας” μέσω ηλεκτρονικής πλατφόρμας/φευ!
Το επόμενο διάστημα, ένεκα (και) της ενεργειακής κρίσης, η κατάσταση με τα μη εξυπηρετούμενα «κόκκινα δάνεια αναμένεται να επιδεινωθεί τραγικά, δημιουργώντας νέα «κόκκινα δάνεια», που με την σειρά τους θα επιφέρουν κλείσιμο μικρών και ατομικών επιχειρήσεων, μεταφορά ιδιοκτησίας και επιχειρήσεων σε ξένα χέρια, απώλεια θέσεων εργασίας κοκ. Δεν χρειάζονται ιδιαίτερες οικονομικές γνώσεις για να αντιληφθούμε ότι, η εσαεί υποθήκευση του συνόλου της ιδιωτικής πρωτοβουλίας δεν αποτελεί λύση.
Κατερίνα Ρίζου
Δικηγόρος