Του Βασίλη Τσίρκα
Η κυβέρνηση Μητσοτάκη θέτει ξανά στο στόχαστρο τη μεγάλη κατάκτηση της Μεταπολίτευσης στο κοινωνικό κράτος: το Εθνικό Σύστημα Υγείας. Με το νομοσχέδιο που ψηφίστηκε στη Βουλή από την κυβερνητική πλειοψηφία ανατρέπεται μια θεμελιώδης εργασιακή συνθήκη του ιδρυτικού νόμου του ΕΣΥ, η πλήρης και αποκλειστική, δηλαδή, απασχόληση των νοσοκομειακών γιατρών. Με τον τρόπο αυτόν η χώρα μπαίνει στις ράγες ενός αναχρονιστικού παρελθόντος που δεν έχει καμία σχέση με τις προκλήσεις του σήμερα και του αύριο.
Σε μια περίοδο που η πλειοψηφία των κρατών-μελών στην Ευρωπαϊκή Ένωση αυξάνουν τις δημόσιες δαπάνες υγείας στους εθνικούς προϋπολογισμούς τους, ο κ. Μητσοτάκης φτιάχνει ένα ιδιωτικό, επί της ουσίας, ΕΣΥ. Προχωράει με συνέπεια στη διάλυση του ΕΣΥ, κάτι που είχε σχεδιάσει πριν την πανδημία, αφήνοντας εκατομμύρια πολίτες «ξεκρέμαστους», στο έλεος ιδιωτικών συμφερόντων, «φουντώνοντας» τις ήδη βαθιές κοινωνικές και εισοδηματικές ανισότητες.
Στην πραγματικότητα, η κυβέρνηση δεν προχωρά απλά σε μία ανεπαίσθητη αλλαγή στις εργασιακές σχέσεις των γιατρών, αλλά αλλάζει εκ βάθρων τη φιλοσοφία του δημόσιου συστήματος υγείας. Αυτό που ξεκίνησε στη δημόσια παιδεία, το μεταφέρει τώρα στη δημόσια υγεία, ακολουθώντας κατά γράμμα μία νεοφιλελεύθερη στρατηγική που απαξιώνει οτιδήποτε έχει δημόσιο χαρακτήρα. Από την καθολική και ισότιμη φροντίδα με όρους δημόσιας κάλυψης, την οποία διασφάλιζε ο γιατρός – δημόσιος λειτουργός που ήταν αποκλειστικά απασχολούμενος στις δημόσιες δομές υγείας και αφοσιωμένος στην περίθαλψη χωρίς οικονομική συναλλαγή, περνάμε τώρα σε γιατρούς αλλά και σε ασθενείς διαφορετικών ταχυτήτων εντός του ΕΣΥ. Οι ίδιοι οι ασθενείς είναι εκείνοι που θα θιγούν κυρίως από αυτή την αρνητική εξέλιξη, αφού θα επιβαρυνθούν οικονομικά για να εξυπηρετηθούν σε ιδιωτικές δομές ή δεν θα έχουν εύκολη πρόσβαση στην πρωινή δωρεάν λειτουργία των νοσοκομείων.
Απέναντι σε αυτή τη νεοφιλελεύθερη εμμονή της κυβέρνησης για «λιγότερο κράτος και περισσότερη αγορά στην υγεία», υπάρχει η εναλλακτική στρατηγική που περιλαμβάνει γενναία επένδυση στο ΕΣΥ και στο ανθρώπινο δυναμικό του, αλλά και η ριζική αναδιοργάνωση της δημόσιας περίθαλψης. Υπάρχει ένα πλάνο ανθρωποκεντρικό, που δυναμώνει τον δημόσιο χαρακτήρα της υγείας και αναπτύσσει μία συμπεριληπτική προσέγγιση για την πλειοψηφία των πολιτών. Μια προσέγγιση που δίνει επίσης απάντηση και στο ζήτημα του braindrain, της φυγής, δηλαδή, γιατρών και επαγγελματιών της υγείας στο εξωτερικό, αποστερώντας από το εθνικό σύστημα υγείας ένα εξαιρετικά σημαντικό ανθρώπινο κεφάλαιο.
Στο σημείο που έχουμε φτάσει σήμερα, με το βάρος των συνεπειών των μνημονίων και της δεκαετίας της βαθιάς οικονομικής κρίσης, αλλά και της καταστροφικής πολιτικής του κ. Μητσοτάκη, χρειαζόμαστε άμεσα μια γενναία μισθολογική αναβάθμιση των γιατρών και όλων των υγειονομικών, επιπλέον κίνητρα για την προσέλκυση ιατρικού δυναμικού στις άγονες περιοχές, σε δομές και ειδικότητες, σημαντική βελτίωση των συνθηκών εργασίας, συνεχή εκπαίδευση και επιστημονική εξέλιξη, καθώς και ένα ευρύτερο σύστημα που θα ενδυναμώνει το ΕΣΥ σε κάθε βήμα.
Απέναντι στη σημερινή πραγματικότητα, και με οδηγό την εμπειρία από την πανδημία, χρειαζόμαστε ισχυρά δημόσια συστήματα υγείας. Αυτή είναι η κεντρική στόχευση του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας, και αυτή είναι η στόχευση κάθε προοδευτικής πολιτικής ηγεσίας.
Σε κάθε περίπτωση, πολιτική δέσμευση του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία είναι ότι η νέα προοδευτική κυβέρνηση θα καταργήσει αυτές τις νομοθετικές ρυθμίσεις. Το 1990 -1993 ο Κων/νος Μητσοτάκης θέσπισε την part time απασχόληση των γιατρών στο ΕΣΥ, χωρίς επιτυχία. Μετά από 30 χρόνια, με την ίδια νεοφιλελεύθερη εμμονή, ο υιός Μητσοτάκης θέλει να την επιβάλλει ως τη βασική εργασιακή σχέση, αποδομώντας πλήρως το δημόσιο σύστημα υγείας.
Αυτή η πολιτική πρέπει να ηττηθεί για να μπορούν οι πολίτες να έχουν ποιοτική δωρεάν δημόσια υγεία και περίθαλψη. Η πολιτική αλλαγή στη χώρα θα δρομολογήσει θετικές εξελίξεις και θα βάλει ανάχωμα σε όσα μας οδηγούν βαθύτερα στο τούνελ των αδιεξόδων. Αυτή η πολιτική αλλαγή θα έρθει σύντομα και θα έρθει από τον ίδιο τον λαό, που αναζητά ένα καλύτερο και ασφαλέστερο μέλλον.
*Ο Βασίλης Τσίρκας είναι δικηγόρος, πρώην βουλευτής Άρτας, μέλος της Κεντρικής Επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ Προοδευτική Συμμαχία.