ΙΧΝΗΛΑΤΩΝΤΑΣ…θέσεις για το ΠΕΡΙΒΑΛΛΟΝ, τη ΦΥΣΗ, το ΚΥΝΗΓΙ: Γράφει ο Κώστας Λύτρας
Ας το παραδεχτούμε όσο πιο απλά γίνεται, το πρόβλημα της ενέργειας είναι απλώς πρόβλημα κόστους.
Οικονομικού κόστους, πολιτικού κόστους, αλλά πάντα κόστους.
« Ο άνεμος δαμάστηκε!». Αυτό ήταν το νέο που απλωνόταν στόμα με στόμα, από ταξιδιώτη σε ταξιδιώτη, στα μέσα περίπου του 11ου μ.χ.αιώνα στη νότια Αγγλία, στη Φλάνδρα και τη βόρεια Γαλλία. Ο άνεμος είχε μπει στην υπηρεσία του πολυμήχανου ανθρώπου κι άλεθε πλέον τα σιτηρά χωρίς να κουράζονται ούτε ζώα ούτε άνθρωποι.
Το νέο ήταν εκπληκτικό, επειδή οι νερόμυλοι, που ήταν μέχρι τότε η μοναδική παρόμοια τεχνολογία, ήσαν δυστυχώς περιορισμένοι σε προνομιούχες μόνο περιοχές, που διέθεταν το αναγκαίο περιβάλλον ικανών ποσοτήτων ρέοντος ύδατος, ενώ αντίθετα οι άνεμοι δεν έλειπαν από καμία περιοχή του θεού. Δεν ήταν λίγοι οι ονειροπόλοι σοφοί της εποχής που σκέφτηκαν ότι επιτέλους κάθε τόπος θα μπορούσε πλέον να λύσει μία και καλή το κύριο πρόβλημα του αλέσματος των σιτηρών και, ίσως, λίγο αργότερα και την επεξεργασία του ξύλου. Τι άλλο χρειαζόταν άραγε ο άνθρωπος για να λύσει μια και καλή κάθε του πρόβλημα ενέργειας;
Ναι, ήταν ένα όνειρο, ένα ακόμα ωραίο όνειρο από τα πολλά που φώτισαν την αγωνία των ανθρώπων. Η συνέχεια, όλοι το γνωρίζουμε, ήταν αρκετά διαφορετική. Αν και για κάμποσους αιώνες ο άνεμος και το νερό στάθηκαν οι μοναδικοί σύμμαχοί μας απέναντι στις ανάγκες ενέργειας, ήρθε πρώτα η βιομηχανική επανάσταση του άνθρακα (σε συνδυασμό με τον ατμό) για να το αλλάξει αυτό για πάντα.
Και μέσα σε ένα περίπου αιώνα δρομολογήθηκε και η δεύτερη επανάσταση, εκείνη του πετρελαίου, που κυριάρχησε, συνδυασμένοι πάντα με τον άνθρακα, για 50 ακόμα χρόνια.
Ο Β’ Παγκόσμιος Πόλεμος έφερε μετά τους εφιάλτες του κι ένα ακόμα πολλά υποσχόμενο ανθρώπινο θαύμα, την πυρηνική ενέργεια, σχετικά φθηνή και με καινούργια αποθέματα καυσίμων.
Ζήσαμε για 2 περίπου αιώνες καίγοντας τα ορυκτά του πλανήτη μας. Και πληρώσαμε και πληρώνουμε το κόστος γι’ αυτό.
Πρώτα «πληρώσαμε» τον άνθρακα, με αβίωτες πόλεις, κατεστραμμένο περιβάλλον και εκατομμύρια αρρώστων και νεκρών. Αναγκαστήκαμε σε υποχώρηση. Μερικοί πήραν το δρόμο της πυρηνικής ενέργειας, ενώ οι πιο πολλοί βολευτήκαμε με το «πιο καθαρό» πετρέλαιο, όσο αυτό έρεε άφθονο και φθηνό. Και πάλι εξακολουθήσαμε να ρυπαίνουμε τα πάντα, αλλά το κόστος μας φάνηκε αποδεκτό.
Μέχρι που στις αρχές της δεκαετίας του 1970 έπαψε να είναι. Κι ενώ ακόμα περισσότεροι στρέφονταν προς την πυρηνική ενέργεια, κάποιοι άρχισαν να σκέφτονται ότι το «γλέντι» με τα ορυκτά που δημιούργησε ο πλανήτης μας πριν από εκατομμύρια χρόνια δεν ήταν μόνο ασύμφορο, επικίνδυνο, μολυσματικό και ρυπογόνο, αλλά ήταν και περιορισμένου χρονικά ορίζοντα. Κοντολογίς, ήταν απλώς κοντόφθαλμο ηλίθιο. Ειδικά επειδή ο πλανήτης μας παράγει με τη βοήθεια του ήλιου ανεξάντλητες ποσότητες ενέργειας, με την κίνηση του αέρα και των υδάτων, αλλά και μέσω του ίδιου του ηλιακού φωτός. Ενέργεια καθαρή και ανεξάντλητη, για όσο τουλάχιστον υπάρχει ο ήλιος μας. Δεν είχαμε άραγε την τεχνολογία να δαμάσουμε αυτή την ενέργεια ακόμα πιο αποτελεσματικά απ’ ό,τι τον 11ο αιώνα;
Ναι, την είχαμε στα σίγουρα, αλλά όχι και το μυαλό που χρειαζόταν για να το κάνουμε. Όπου μπορεί κάποιος να βάλει στη θέση του «μυαλού» τη λέξη «συμφέρον». Επειδή, ας το παραδεχτούμε όσο πιο απλά γίνεται, το πρόβλημα της ενέργειας είναι απλώς πρόβλημα κόστους. Οικονομικού κόστους, πολιτικού κόστους, αλλά πάντα κόστους.
Η αλήθεια είναι ότι δεν θελήσαμε και δεν θέλουμε ακόμα ( παρά τη βιτρίνα των προσπαθειών μας που πολυδιαφημίζουμε) να σπρώξουμε στο αμαρτωλό παρελθόν της ανθρωπότητας κάθε καύση ορυκτών ή την «καταραμένη» από την ίδια τη φύση πυρηνική ενέργεια.
Η λύσει μας περιμένει έτοιμη μπροστά στα μάτια μας.
Η αιολική ενέργεια μας περιμένει , σαν έτοιμη από πολλούς αιώνες.
Επειδή και το κύριο πρόβλημα κάθε ανανεώσιμης πηγής ενέργειας, αυτό της αποθήκευσης της ενέργειας ώστε να είναι διαθέσιμη όταν τη χρειαζόμαστε, έχει λυθεί εδώ και πάνω από έναν αιώνα. Ηλεκτρολύεις το νερό όταν έχεις την ενέργεια στη διάθεσή σου και αποθηκεύεις το υγρό υδρογόνο. Καις ( δηλαδή ενώνεις με οξυγόνο) αυτό το υδρογόνο όταν χρειάζεσαι την ενέργεια ( κι εκεί που τη χρειάζεσαι) και παράγεις και πάλι νεράκι και όσον ηλεκτρισμό σου χρειάζεται. Τόσο απλά.
Τι απαιτείται για το όνειρο; Ν’ αλλάξουμε τα εργοστάσια παραγωγής ενέργειας του άνθρακα και των παραπροϊόντων του, του πετρελαίου και των παραπροϊόντων του και της πυρηνικής ενέργειας, που ούτως ή άλλως γερνάνε και αχρηστεύονται, μ’ εκείνα της οξυγόνωσης του υδρογόνου. Να αποκτήσουμε όσες ανεμογεννήτριες χρειαζόμαστε και όπου πρέπει, που θα παράγουν το απαραίτητο υδρογόνο, και να το μεταφέρουμε εκεί που θέλουμε. Και, τέλος, ν’ αντικαταστήσουμε όλα τα ιδιωτικά και δημόσια μεταφορικά μας μέσα με κινητήρες καυσίμων υδρογόνου. Τέλος.
Η τεχνολογία μας έχει τις απαντήσεις έτοιμες από καιρό. Εμείς τις θέλουμε; Και αν όχι, έχουμε καταλάβει άραγε το γιατί;