Γράφει η ΒΑΛΕΡΙΑ ΓΕΩΡΓΟΠΟΥΛΟΥ
Ας βάλουμε τα πράγματα σε μία σειρά: το ποινικό δίκαιο, η τιμώρηση, η φυλάκιση και οι υπόλοιπες ποινές επιβάλλονται πάντα μετά τη διάπραξη του εγκλήματος. Όπως έχει ειπωθεί, το ποινικό δίκαιο αποτελεί την τελευταία γραμμή άμυνας μίας κοινωνίας. Στο σημείο αυτό πρέπει να σημειωθεί ότι τρεις είναι οι λόγοι που επιβάλλεται μία ποινή: ο πρώτος λόγος είναι η ειδική πρόληψη, δηλ. ο σωφρονισμός του δράστη. Ο δεύτερος λόγος είναι η γενική πρόληψη, η διάχυση δηλ. ενός μηνύματος προς τα υπόλοιπα μέλη της κοινωνίας. Ο τρίτος και αμφιλεγόμενος λόγος είναι η κοινωνική εκδίκηση, η αντίδραση δηλ. της κοινωνίας απέναντι στο έγκλημα. Και τούτο διότι σύμφωνα με τον ΑΡΙΣΤΟΤΕΛΗ είναι: «ηδύ το τιμωρείσθαι», (είναι γλυκιά η εκδίκηση). Κατόπιν αυτού είναι προφανές ότι μετά την εγκληματική πράξη είναι περιορισμένα τα κοινωνικά όπλα αντιμετώπισης του εγκλήματος.
Στο γενικότερο περιβάλλον πρέπει να συνυπολογιστεί και το εξής: η ένταση της ποινικής κύρωσης δεν οδηγεί σε μείωση του φαινομένου του εγκλήματος. Χαρακτηριστικό παράδειγμα στις χώρες όπου προβλέπεται η ποινή του θανάτου το έγκλημα όχι μόνο δεν μειώθηκε αλλά εκτοξεύθηκε. Ανάλογο είναι το παράδειγμα και της χώρας μας όπου η αύξηση των ποινικών κυρώσεων δεν κατόρθωσε να περιορίσει τους αριθμούς των εγκλημάτων. Πριν από το έγκλημα προηγούνται πλείστοι όσοι παράγοντες αποτροπής αυτού. Είναι δηλαδή προφανές ότι το φαινόμενο της ενδοοικογενειακής βίας δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί με την αύξηση των ποινών. Απόδειξη αυτού το γεγονός ότι πολλοί δράστες αυτοκτονούν μετά τη διάπραξη του εγκλήματος. Λύση μία και προφανής: η δημιουργία ενός νέου τύπου ανθρώπου που θα θωρεί και πιστεύει ακράδαντα ότι ο άνθρωπος για τον άνθρωπο είναι πάντα άνθρωπος, (contra στη λογική του Πλαύτου homo hominem lupus), κάτω από όλες τις συνθήκες, και παρά τις όποιες εντάσεις, αντιδικίες και διαφωνίες.
Πρώτος, λοιπόν, και κύριος παράγων η παιδεία, ήτοι η συστηματική εκπαίδευση των νέων ανθρώπων, με έμφαση στην κοινωνικότητα και στην αποχή από κάθε μορφή βίας. Προς την κατεύθυνση αυτή κρίσιμος είναι και ο ρόλος των ΜΜΕ αλλά και των νέων μορφών επικοινωνίας, (instagram, tiktok, facebook κλπ). Επισημαίνεται η συμμετοχή των παραπάνω στην εμφάνιση του φαινομένου της ενδοοικογενειακής βίας διότι προβάλλουν και καλλιεργούν αρνητικά πρότυπα συμπεριφοράς (lifestyle). Βασικό υπόβαθρο αυτής η εκδήλωση βίας σε όλες τις μορφές της, από το επιθετικό χιούμορ και τη διεκδίκηση της επιτυχίας με κάθε κόστος μέχρι την ωμή χρήση σωματικής βίας. Κατά συνέπεια, θα πρέπει να υπάρξει ένας σχετικός έλεγχος ή μία σχετική συμφωνία όλων των social media και των ΜΜΕ στην προβολή ενός άλλου προτύπου.
Το δυστύχημα είναι ότι σε πολλές οικογενειακές διαφορές αναφορικά με την επιμέλεια, την επικοινωνία και τη διατροφή των τέκνων, επιλέγεται η τακτική της ψευδούς καταγγελίας περί ενδοοικογενειακής βίας προς ενίσχυση της θέσης των διαδίκων μερών, (χωρίς δηλαδή να συντρέχει πραγματικά ανάλογο περιστατικό). Το γεγονός αυτό ανατροφοδοτεί την εμφάνιση του φαινομένου.
Κατά πάσα περίπτωση η θεσμοθέτηση μαθήματος, (σε όλα τα στάδια της εκπαίδευσης), σεβασμού και επικοινωνίας μεταξύ των δύο φύλων, με παράλληλη αναφορά σε μαθήματα σεξουαλικής αγωγής, θα συνέβαλε στη δημιουργία ισορροπημένων ατόμων και προσωπικοτήτων. Παράλληλα, η ανάπτυξη δημόσιων δομών ψυχικής υποστήριξης στα οποία θα μπορεί να προσφεύγει ο μέσος πολίτης για τη διαχείριση προσωπικών αδιεξόδων, θυμού, οργής και για τη λήψη συμβουλών και προτάσεων θα συνέβαλε αποφασιστικά.
Σημαντικό ρόλο στην εκδήλωση του φαινομένου της ενδοοικογενειακής βίας διαδραματίζει και η χρήση αλκοόλ αλλά και τοξικών ουσιών. Προς αντιμετώπιση αυτών των καταχρήσεων είναι αναγκαίος ο αυστηρός έλεγχος διάθεσης αλκοόλ στους ανηλίκους και η καταπολέμηση της διακίνησης ουσιών στην πηγή τους. Είναι προφανές ότι απαιτείται η εκπόνηση ενός εθνικού σχεδίου διαρκούς εκπαίδευσης και ενημέρωσης, ανηλίκων και ενηλίκων, στα πλαίσια του οποίου, πλην της ανάπτυξης προτύπων συμπεριφοράς, θα εκτίθενται και οι επαπειλούμενες κυρώσεις σε βάρος του όποιου δράστη. Μόνο μέσα από μία συνολική αντιμετώπιση και εξάλειψη των αιτιών που οδηγούν στα περιστατικά ενδοοικογενειακής βίας μπορεί να υπάρξει αισιόδοξο αποτέλεσμα.