Με ΦΕΚ που εκδόθηκε στις 23 Δεκεμβρίου του 2021, ο Φορέας Διαχείρισης του Εθνικού Πάρκου Τζουμέρκων, κοιλάδας Αχελώου, Αγράφων και Μετεώρων καταργήθηκε, ενσωματώνοντας νομοσχέδιο του 2020 και μεταφέροντας τη λειτουργία διοίκησης του Εθνικού Πάρκου στον Οργανισμό ΟΦΥΠΕΚΑ, με έδρα την Αθήνα. Σε μια συνέντευξη που είχαμε με τον τέως Πρόεδρο του Φορέα, τον Αρτινό Σεραφείμ Φελέκη (Μάκη για τους φίλους του), συζητάμε για αυτή την εξέλιξη, το μέλλον των Εθνικών Πάρκων στη χώρα κάνοντας παράλληλα ένα μικρό απολογισμό του έργου του στο μεγαλύτερο Εθνικό Πάρκο της χώρας.
ΕΡ: Τι ακριβώς έγινε με το Εθνικό Πάρκο Τζουμέρκων; Γιατί προκάλεσε εντύπωση η κατάργησή του; Είχα την αίσθηση ότι ήταν προδιαγεγραμμένη αυτή η κατάληξη…
Ότι ήταν προδιαγεγραμμένη ισχύει, μιας και από το Μάη του 2020, στη διάρκεια του πρώτου εγκλεισμού, είχε ψηφιστεί ο νόμος «Εκσυγχρονισμός της Περιβαλλοντικής Νομοθεσία», που μεταξύ άλλων προέβλεπε και την κατάργηση των Φορέων Διαχείρισης των Εθνικών Πάρκων της χώρας. Να σου θυμίσω ότι ήταν η πρώτη αποχώρηση της αντιπολίτευσης από τη Βουλή κατά τη διάρκεια της ψήφισης του νόμου αλλά υπήρχε και η συμπαράσταση του κινήματος «Μένουμε Ενεργοί», με μέλη του να μένουν για πολλές μέρες έξω από τη Βουλή, σε μια συμβολική παράσταση διαμαρτυρίας. Ωστόσο, η καθυστέρηση υλοποίησης αυτής της κατάργησης – ήδη μετράμε 18 μήνες από τη ψήφιση του νόμου- και κυρίως το γεγονός ότι από το 2013 ως το 2018, οι Φορείς ήταν υπό κατάργηση, ως προϊόν μνημονιακών υποχρεώσεων της χώρας, αλλά κατάφεραν να λειτουργούν με ετήσιες «ανάσες» από το κρατικό προϋπολογισμό, ίσως οδήγησαν το κόσμο να πιστέψει λανθασμένα ότι τελικά αυτή η κατάργηση δε θα γίνει. Λάθος μεγάλο. Ίσως μερικοί να πίστεψαν, ότι η παρούσα κυβέρνηση δε θα κάνει μια νέα κρατική δομή για τις προστατευόμενες περιοχές της χώρας γιατί δε πιστεύει το κράτος, πως μπορείς δηλαδή να κλείνεις νοσοκομεία εν μέσω πανδημία αλλά και να επιθυμείς μικρότερο κράτος στην Υγεία ενώ στο Περιβάλλον να συστήνεις άλλη μια κρατική δομή.
Ο Φορέας του Εθνικού Πάρκου Τζουμέρκων, Αγράφων και Μετεώρων ήταν από τους πρώτους που καταργήθηκε μαζί με άλλους εννιά (Μαραθώνα- Βόρειας Πίνδου – Κερκίνης – Θερμαϊκού κτλ), τα Χριστούγεννα. Τώρα, αναφορικά με την εντύπωση που δημιούργησε, ναι, και για μένα ήταν έκπληξη, να βλέπω αναρτήσεις, ψηφίσματα και δημοσιεύματα συμπαράστασης προς το ρόλο που έχει επιτελέσει ο Φορέας του μεγαλύτερου Εθνικού Πάρκου της χώρας, έστω και αργά, γιατί είπαμε, όλα ξεκίνησαν πίσω το Μάη του 2020.
ΕΡ: Για μεγάλο χρονικό διάστημα ήσουν Πρόεδρος του Φορέα. Είδαμε τελευταία κάποιες δράσεις, όπως η επίσκεψη στην Κύπρο, που ήταν η κορυφή του παγόβουνου. Ποια ήταν η αληθινή σημασία του Φορέα για την περιοχή;
Είχα τη τιμητική θέση του προέδρου από το Μάρτιο του 2017, σχεδόν πέντε χρόνια. Βρήκα μια πάρα πολύ καλή ομάδα συνεργατών, αναφέρομαι στους εργαζόμενους δηλαδή, οι οποίοι φαντάσου όταν τοποθετήθηκα ήταν ήδη τέσσερις μήνες απλήρωτοι. Αλλά πέραν των εργαζομένων υπήρχε μια καλή ομάδα ήδη και στους μετέχοντες στη Διοίκηση του Πάρκου, με Αντιπρόεδρο τον Δημήτρη Βαρέλη, περιφερειακό σύμβουλο της ΠΕ Άρτας, το Δήμαρχο Μετσόβου κο Κωνσταντίνο Τζαφέα, τον περιφερειακό σύμβουλο της ΠΕ Τρικάλων κο Γακόπουλο Χρήστο και τον νυν Αντιδήμαρχο Ιωαννιτών για θέματα Περιβάλλοντος κο Βασίλη Βλέτσα, μεταξύ άλλων και πολύ πριν ακολουθήσει ο Δήμαρχος Γ.Καραϊσκάκη, ο Περικλής Μίγδος,η Αναστασία Πάνου, συνάδελφος Μηχανικός και ο Αντιπρόδρος του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ηπείρου, ο Γιώργος Γιολδάσης. Άρα αυτές οι δράσεις που αναφέρεσαι, δεν είχαν να κάνουν μόνο με τη δική μου τοποθέτηση αλλά με ένα συνεργατικό πνεύμα που δημιουργήθηκε.
Για την επίσκεψη στην Κύπρο και το Ινστιτούτο MountMEd, έχεις δίκιο, ήταν όμως το σημαντικότερο γεγονός για το 2021. Πριν από αυτό είχε προηγηθεί η ανάληψη της 11ης Συνάντησης Europarc, της Πανευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Προστατευόμενων Περιοχών, στα Τζουμέρκα, τον Απρίλιο του 2019, με τη θεματική για τους βιώσιμους τουριστικούς προορισμούς και τον κοινωνικό αντίκτυπο που επιφέρει αυτή η δραστηριότητα στα Εθνικά Πάρκα. Μια πολύ σύγχρονη αντιμετώπιση που εντάσσεται στη συζήτηση που γίνεται και σε ακαδημαϊκό επίπεδο στην Ευρώπη τα τελευταία χρόνια.
Αναφορικά με την επίσκεψη στην Κύπρο, επειδή εκεί ήρθαν να εφαρμόσουν κοινοτική νομοθεσία για τις προστατευόμενες περιοχές το 2008 και μετά, ως νέα χώρα μέλος στην ΕΕ, είχα ήδη εμπλακεί ως μελετητής στην εκπόνηση της ΕΣΑΟΚ, της Στρατηγικής Ανάπτυξης των Ορεινών κοινοτήτων της Μεγαλονήσου. Αναφορικά με τις προστατευόμενες ορεινές περιοχές τους, προτάθηκε η δημιουργία ενός αποκεντρωμένου, αυτοδιοίκητου αγρο-περιβαλλοντικού φορέα διαχείρισης τους, που παρομοιάζεται με τους ελληνικούς Φορείς Διαχείρισης που καταργούμε σήμερα. Άρα, οι Κύπριοι, υιοθετούν δικές μας πρακτικές αλλά εμείς θα διαχειριστούμε τα πάρκα μας εφεξής, όπως οι Σλοβάκοι.
ΕΡ: Τι σημαίνει αυτό, όπως οι Σλοβάκοι, δηλαδή;
Δε ξέρω, σου μεταφέρω τι έλεγε το Υπουργείο Περιβάλλοντος Περιβάλλοντος και Ενέργειας, στη συζήτηση προ της ψήφισης του νόμου κατάργησης των Φορέων Διαχείρισης και στα μέσα ενημέρωσης και στη Βουλή. Τώρα, επανερχόμενος για την επίσκεψη της Κύπρου, αυτή έγινε μέσω πρόσκλησης που λάβαμε από το Ινστιτούτο Ορεινών της Μεσογείου, MountMed, στον απόηχο της συμμετοχής που είχα στην ομάδα εκπόνησης της Στρατηγικής για να υπογραφεί μνημόνιο συνεργασίας μεταξύ όλων των Δήμων του Πάρκου και του νεοσύστατου Ινστιτούτου. Παράλληλα, οι αιρετοί είχαν και τεχνικές συναντήσεις με αξιωματούχους της Κυπριακής κυβέρνησης, με κυριότερες αυτές με τον Υπουργό Γεωργία και Περιβάλλοντος, κο Κώστα Καδή και τον Υφυπουργό Τουρισμού κο Σάββα Περδίο. Πάντως, στον Κύπριο Υπουργό, που ετοιμάζει Φορέα Διαχείρισης των προστατευόμενων περιοχών της Κύπρου, γιατί ήδη κάτι τέτοιο αποτελεί νόμο της Κυπριακής Δημοκρατίας, φάνηκε παράξενο η επικείμενη κατάργηση εδώ στην Ελλάδα, κάτι που μοιράστηκε και με τους Δημάρχους στα πλαίσια της συζήτησης που αυτοί είχαν.
ΕΡ: Μας έχουν μάθει κυρίως οι φορείς της Αυτοδιοίκησης να στέκουμε κριτικά απέναντι σε νομικά πρόσωπα όπως είναι τα Εθνικά Πάρκα. Το Εθνικό Πάρκο Τζουμέρκων συνεργάστηκε με πολλούς φορείς Αυτοδιοίκησης. Ποιό ήταν το κλίμα της συνεργασίας και ποιο το τελικό αποτέλεσμα αυτής;
Η αλήθεια είναι κάπου στη μέση. Κυρίως για το παράδειγμα στην Ελλάδα παρά στο δικό μας Πάρκο. Όταν δεν υπηρετείς, ως Πρόεδρος για να μιλήσω για μένα, το ρόλο σου μέσα σε ένα Φορέα Διαχείρισης, που δεν ήταν άλλος, από το να λειτουργεί αυτός ως τοπική πλατφόρμα διαλόγου, συναπόφασης και συνδιαχείρισης με όλα τα εμπλεκόμενα μέρη, την αυτοδιοίκηση δηλαδή αλλά και την τοπική επιστημονική κοινότητα και την τοπική κοινωνία, τότε μοιραία η στάση των Δημάρχων, θα είναι κριτική αν όχι αρνητική. Στη δική μας περίπτωση ήταν διαφορετικά. Θέλω να πιστεύω ότι βοήθησα και εγώ σε αυτό. Στην συνεργασία δηλαδή με τους Δήμους, και τους δώδεκα που είναι εντός της περιοχής, και τους εκπροσώπους των Περιφερειών Ηπείρου, Θεσσαλίας, Στερεάς Ελλάδος και Δυτικής Ελλάδος. Αμφιβάλλω, βέβαια, αν η σημερινή κατάργηση είναι καλύτερο μοντέλο, για τους φορείς της αυτοδιοίκησης και αυτό θα αποδειχθεί άμεσα. Ήδη ακούστηκαν αποσπασματικά φωνές από Δημάρχους την επόμενη μέρα της κατάργησης. Και γενικότερα, δε πιστεύω ότι εκπρόσωπος των τοπικών μας κυβερνήσεων, γιατί αυτό είναι η αυτοδιοίκηση, θεωρεί ένα σύστημα διακυβέρνησης, στο οποίο πλέον δεν έχει ψήφο όπως είχε στα Διοικητικά Συμβούλια των Φορέων, θα είναι καλύτερο. Πάντως, αν το κάνει, αναιρεί το ρόλο του ως δημοκρατικά εκλεγμένος εκπρόσωπος των τοπικών κοινοτήτων μας και υποβαθμίζει τη λειτουργία των θεσμών στην τοπική κλίμακα.
Διορίστηκες πρόεδρος του Φορέα, κυρίως λόγω των πανεπιστημιακών σου κριτηρίων. Απολογιστικά συζητώντας, τι θεωρείς ότι ήταν λάθος στον σχεδιασμό τους και τι θα μπορούσε να γίνει να καλύτερο; – Μετά την κατάργηση τι; Τι ακολουθεί ως προβλεπόμενη συνέχεια του Πάρκου;
Ορίστηκα παρά διορίστηκα γιατί αυτές οι άμισθες θέσεις είναι τιμητικές. Όλοι οι συνάδερφοι Πρόεδροι, έχουν οριστεί λόγω των επιστημονικών τους περγαμηνών και δρούσαν, ή ακόμη δρουν όσοι δεν καταργήθηκαν, ως εκπρόσωποι του Υπουργείου στα διοικητικά συμβούλια μαζί με την αυτοδιοίκηση και την τοπική κοινωνία. Ένα καθαρό τριμερές μοντέλο διακυβέρνησης, δηλαδή, με το Κράτος, την Αυτοδιοίκηση και την Κοινωνία των Πολιτών, ότι πιο σύγχρονο είχε να δείξει η χώρα το 2000, που νομοθέτησε αυτά τα διοικητικά συστήματα και ήρθε να τα τροποποιήσει μερικώς το 2018 μέσω της εκπροσώπησης και των παραγωγικών φορέων της περιοχής. Γιατί, στα συμβούλια μέχρι πρόσφατα είχε θέση, άρα και ψήφο, εκπρόσωπος των επαγγελματιών της περιοχής. Πολύ σημαντικό. Πως δηλαδή η τοπική επιχειρηματικότητα και οικονομία, μέσω των εκπροσώπων της, συμμετέχει στη διαχείριση του περιβαλλοντικού κεφαλαίου και την προστασία της φύσης.
Κάνοντας μια ανασκόπηση της θητείας μου, θεωρώ ότι ορθά πράξαμε για την δικτύωση του Εθνικού Πάρκου με τους τοπικούς δρώντες, δεν είναι μόνο η αυτοδιοίκηση σε αυτούς τους δρώντες, αλλά και την προβολή της περιοχής σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Η διοργάνωση του συνεδρίου στα Πράμαντα το 2019 αλλά και η επίσκεψη στην Κύπρο τον περασμένο Σεπτέμβρη, ήταν προς αυτή την σωστή κατεύθυνση και μόνο τμήμα των όσων κάναμε. Ωστόσο, η έλλειψη πόρων, όχι μόνο χρηματικών αλλά και ανθρώπινων, μας περιόρισε εν πολλοίς να αναδείξουμε περαιτέρω τις δυνατότητες της περιοχής.
Ποιες είναι οι απόψεις των άλλων συναδέλφων σας, για την εξέλιξη αυτή, αλλά και διεθνώς στα fora που επικοινωνείς ποια η αντίδραση για τη νέα κατάσταση;
Ως πρόεδροι των Εθνικών Πάρκων, είχαμε καταθέσει τις αντιρρήσεις μας για το νέο μοντέλο από τη στιγμή που συζητήθηκε, ή μάλλον για όσο συζητήθηκε γιατί η διαδικασία διαβούλευσης που προσφέρθηκε από το Υπουργείο, έγινε σε μικρό διάστημα. Είχαμε επισημάνει τι θα σημαίνει αυτό για την τοπική κοινωνία, τη δημοκρατία στη λήψη απόφασης αλλά και για το μέλλον των προστατευόμενων περιοχών στην Ελλάδα. Δεν εισακουστήκαμε πουθενά. Αλλά δεν άκουσαν ούτε τις μεγάλες περιβαλλοντικές οργανώσεις της χώρας, ούτε το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος ή άλλες επαγγελματικές ενώσεις και επιμελητήρια, ούτε την πανεπιστημιακή κοινότητα της χώρας. Αυτή η απόφαση της κεντρικής διοίκησης αποδεικνύει ότι οι αποφάσεις για κατάργηση των φορέων, δηλαδή την αποπομπή της τοπικής εκπροσώπησης για τα ζητήματα λήψης αποφάσεων στα ορεινά της χώρας, ήταν ειλημμένες και εντάσσονται στην άποψη που έχει ο κυβερνητικός σχεδιασμός για αυτές τις λιγότερο ευνοημένες περιφερειακές περιοχές. Ότι δηλαδή δεν χρειάζεται η εκπροσώπηση των τοπικών κοινωνιών, η τοπική επιστημονική κοινότητα πρέπει να είναι απούσα και ότι απλά η αυτοδιοίκηση οφείλει να ακολουθεί τις επιταγές και τις παραγγελίες του κεντρικού υδροκέφαλου κράτους.
Αυτά τα συστήματα απόφασης που προωθεί η κυβέρνηση, και εδώ καταθέτω την εμπειρία μου ως περιφερειολόγου- χωροτάκτη μηχανικού, είναι αναχρονιστικά και ήδη αποτυχημένα από τη δεκαετία του 1970, τουλάχιστον, στο δυτικό κόσμο. Στα ευρωπαϊκά φόρα και στις διεθνείς ομάδες εργασίας που συμμετέχω, όχι μόνο μέσω του πάρκου, αλλά και ως ερευνητής ανάπτυξης του αγροτικού χώρου, τα ζητήματα τοπικής διακυβέρνησης εντάσσονται στην προμετωπίδα, οποιασδήποτε στρατηγικής ανάπτυξης ή απόπειρας σχεδιασμού.
Στην φτωχή ευρωπαϊκή περιφέρεια όμως, την χώρα μας δηλαδή, το κράτος-ηγεμόνας σχεδιάζει και η κοινωνία- υπήκοος διατάσσεται να ακολουθεί. Μένει να δείξει αν θα πετύχει αυτό, όχι από τα αποτελέσματα του που είναι καταδικασμένα να μην βρουν εφαρμογή, αλλά από την ανταπόκριση και τα αντανακλαστικά που θα έχουν οι κοινωνίες μας. Κρίνοντας πάντως από το «μικρόκοσμο» των Εθνικών Πάρκων και των Φορέων Διαχείρισης στην πατρίδα μας ή πιο συγκεκριμένα στον τόπο μας, την ορεινή Άρτα, αν και καθυστερημένα, οι αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών υπήρξαν. Μένει να δούμε, λοιπόν, εμείς ως κάτοικοι και καταγόμενοι των περιοχών αυτών αν θα αντιμετωπίσουμε αυτή την αναχρονιστική, συγκεντρωτική με έλλειψη δημοκρατικών στοιχείων πολιτική σχεδιασμού, που σήμερα απαξιώνει το περιβάλλον και αύριο είναι σίγουρο ότι θα επιτείνει την ερήμωση και απαξίωση των περιοχών αυτών.
τότε μοιραία η στάση των Δημάρχων, θα είναι κριτική αν όχι αρνητική. Στη δική μας περίπτωση ήταν διαφορετικά. Θέλω να πιστεύω ότι βοήθησα και εγώ σε αυτό. Στην συνεργασία δηλαδή με τους Δήμους, και τους δώδεκα που είναι εντός της περιοχής, και τους εκπροσώπους των Περιφερειών Ηπείρου, Θεσσαλίας, Στερεάς Ελλάδος και Δυτικής Ελλάδος. Αμφιβάλλω, βέβαια, αν η σημερινή κατάργηση είναι καλύτερο μοντέλο, για τους φορείς της αυτοδιοίκησης και αυτό θα αποδειχθεί άμεσα. Ήδη ακούστηκαν αποσπασματικά φωνές από Δημάρχους την επόμενη μέρα της κατάργησης. Και γενικότερα, δε πιστεύω ότι εκπρόσωπος των τοπικών μας κυβερνήσεων, γιατί αυτό είναι η αυτοδιοίκηση, θεωρεί ένα σύστημα διακυβέρνησης, στο οποίο πλέον δεν έχει ψήφο όπως είχε στα Διοικητικά Συμβούλια των Φορέων, θα είναι καλύτερο. Πάντως, αν το κάνει, αναιρεί το ρόλο του ως δημοκρατικά εκλεγμένος εκπρόσωπος των τοπικών κοινοτήτων μας και υποβαθμίζει τη λειτουργία των θεσμών στην τοπική κλίμακα.
ΕΡ: Διορίστηκες πρόεδρος του Φορέα, κυρίως λόγω των πανεπιστημιακών σου κριτηρίων. Απολογιστικά συζητώντας, τι θεωρείς ότι ήταν λάθος στον σχεδιασμό τους και τι θα μπορούσε να γίνει να καλύτερο; – Μετά την κατάργηση τι; Τι ακολουθεί ως προβλεπόμενη συνέχεια του Πάρκου;
Ορίστηκα παρά διορίστηκα γιατί αυτές οι άμισθες θέσεις είναι τιμητικές. Όλοι οι συνάδερφοι Πρόεδροι, έχουν οριστεί λόγω των επιστημονικών τους περγαμηνών και δρούσαν, ή ακόμη δρουν όσοι δεν καταργήθηκαν, ως εκπρόσωποι του Υπουργείου στα διοικητικά συμβούλια μαζί με την αυτοδιοίκηση και την τοπική κοινωνία. Ένα καθαρό τριμερές μοντέλο διακυβέρνησης, δηλαδή, με το Κράτος, την Αυτοδιοίκηση και την Κοινωνία των Πολιτών, ότι πιο σύγχρονο είχε να δείξει η χώρα το 2000, που νομοθέτησε αυτά τα διοικητικά συστήματα και ήρθε να τα τροποποιήσει μερικώς το 2018 μέσω της εκπροσώπησης και των παραγωγικών φορέων της περιοχής. Γιατί, στα συμβούλια μέχρι πρόσφατα είχε θέση, άρα και ψήφο, εκπρόσωπος των επαγγελματιών της περιοχής. Πολύ σημαντικό. Πως δηλαδή η τοπική επιχειρηματικότητα και οικονομία, μέσω των εκπροσώπων της, συμμετέχει στη διαχείριση του περιβαλλοντικού κεφαλαίου και την προστασία της φύσης.
Κάνοντας μια ανασκόπηση της θητείας μου, θεωρώ ότι ορθά πράξαμε για την δικτύωση του Εθνικού Πάρκου με τους τοπικούς δρώντες, δεν είναι μόνο η αυτοδιοίκηση σε αυτούς τους δρώντες, αλλά και την προβολή της περιοχής σε Ευρωπαϊκό επίπεδο. Η διοργάνωση του συνεδρίου στα Πράμαντα το 2019 αλλά και η επίσκεψη στην Κύπρο τον περασμένο Σεπτέμβρη, ήταν προς αυτή την σωστή κατεύθυνση και μόνο τμήμα των όσων κάναμε. Ωστόσο, η έλλειψη πόρων, όχι μόνο χρηματικών αλλά και ανθρώπινων, μας περιόρισε εν πολλοίς να αναδείξουμε περαιτέρω τις δυνατότητες της περιοχής.
ΕΡ: Ποιες είναι οι απόψεις των άλλων συναδέλφων σας, για την εξέλιξη αυτή, αλλά και διεθνώς στα fora που επικοινωνείς ποια η αντίδραση για τη νέα κατάσταση;
Ως πρόεδροι των Εθνικών Πάρκων, είχαμε καταθέσει τις αντιρρήσεις μας για το νέο μοντέλο από τη στιγμή που συζητήθηκε, ή μάλλον για όσο συζητήθηκε γιατί η διαδικασία διαβούλευσης που προσφέρθηκε από το Υπουργείο, έγινε σε μικρό διάστημα. Είχαμε επισημάνει τι θα σημαίνει αυτό για την τοπική κοινωνία, τη δημοκρατία στη λήψη απόφασης αλλά και για το μέλλον των προστατευόμενων περιοχών στην Ελλάδα. Δεν εισακουστήκαμε πουθενά. Αλλά δεν άκουσαν ούτε τις μεγάλες περιβαλλοντικές οργανώσεις της χώρας, ούτε το Τεχνικό Επιμελητήριο Ελλάδος ή άλλες επαγγελματικές ενώσεις και επιμελητήρια, ούτε την πανεπιστημιακή κοινότητα της χώρας. Αυτή η απόφαση της κεντρικής διοίκησης αποδεικνύει ότι οι αποφάσεις για κατάργηση των φορέων, δηλαδή την αποπομπή της τοπικής εκπροσώπησης για τα ζητήματα λήψης αποφάσεων στα ορεινά της χώρας, ήταν ειλημμένες και εντάσσονται στην άποψη που έχει ο κυβερνητικός σχεδιασμός για αυτές τις λιγότερο ευνοημένες περιφερειακές περιοχές. Ότι δηλαδή δεν χρειάζεται η εκπροσώπηση των τοπικών κοινωνιών, η τοπική επιστημονική κοινότητα πρέπει να είναι απούσα και ότι απλά η αυτοδιοίκηση οφείλει να ακολουθεί τις επιταγές και τις παραγγελίες του κεντρικού υδροκέφαλου κράτους.
Αυτά τα συστήματα απόφασης που προωθεί η κυβέρνηση, και εδώ καταθέτω την εμπειρία μου ως περιφερειολόγου- χωροτάκτη μηχανικού, είναι αναχρονιστικά και ήδη αποτυχημένα από τη δεκαετία του 1970, τουλάχιστον, στο δυτικό κόσμο. Στα ευρωπαϊκά φόρα και στις διεθνείς ομάδες εργασίας που συμμετέχω, όχι μόνο μέσω του πάρκου, αλλά και ως ερευνητής ανάπτυξης του αγροτικού χώρου, τα ζητήματα τοπικής διακυβέρνησης εντάσσονται στην προμετωπίδα, οποιασδήποτε στρατηγικής ανάπτυξης ή απόπειρας σχεδιασμού.
Στην φτωχή ευρωπαϊκή περιφέρεια όμως, την χώρα μας δηλαδή, το κράτος-ηγεμόνας σχεδιάζει και η κοινωνία- υπήκοος διατάσσεται να ακολουθεί. Μένει να δείξει αν θα πετύχει αυτό, όχι από τα αποτελέσματα του που είναι καταδικασμένα να μην βρουν εφαρμογή, αλλά από την ανταπόκριση και τα αντανακλαστικά που θα έχουν οι κοινωνίες μας. Κρίνοντας πάντως από το «μικρόκοσμο» των Εθνικών Πάρκων και των Φορέων Διαχείρισης στην πατρίδα μας ή πιο συγκεκριμένα στον τόπο μας, την ορεινή Άρτα, αν και καθυστερημένα, οι αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών υπήρξαν. Μένει να δούμε, λοιπόν, εμείς ως κάτοικοι και καταγόμενοι των περιοχών αυτών αν θα αντιμετωπίσουμε αυτή την αναχρονιστική, συγκεντρωτική με έλλειψη δημοκρατικών στοιχείων πολιτική σχεδιασμού, που σήμερα απαξιώνει το περιβάλλον και αύριο είναι σίγουρο ότι θα επιτείνει την ερήμωση και απαξίωση των περιοχών αυτών.
ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΕΣ:
1) Με τους Δημάρχους του Πάρκου στην συναντηση στο Τρόοδος Κύπρου, Σεπτεμβριος 2021 2)Στη συναντηση των Δημαρχων και των μελων του ΔΣ με τον Υπουργο Γεωργίας και Περιβάλλοντος της Κύπρου, κο Κώστα Καδη
