Ντροπή και φόβο αισθανόμαστε
μπροστά
στους Έλληνες. Πόσο θα υπέφερε ο λαός
αυτός, για να
μπορέσει έτσι
ωραίος να γίνει!
ΝΙΤΣΕ
Γράφει ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΟΛΙΑΤΣΟΣ
Με αφορμή την περασμένη Παρασκευή 25 Μαρτίου 2022, που το έθνος ολόκληρο ατένιζε προς το παρελθόν και η ομαδική ψυχή απλώνονταν κυριαρχικά πάνω από τα άτομα και τις αδυναμίες τους, μας επιτρέπεται να λεχθούν μερικές αλήθειες, που σε άλλες στιγμές θα ηχούσαν παράτονα. Γιατί οι άνθρωποι που κατοικούν τη μοναδική αυτή γωνιά του κόσμου έχουν μια δραματική μοίρα και δεν θα ξεφύγουν ποτέ από αυτήν! Θα μάχονται, θα εκπλήσσουν, θα μεγαλουργούν, θα πονούν και θα βρίσκονται πάντοτε στο κέντρο της ιστορίας. Το ξέρουν κατά βάθος και το χαίρονται με το ένστικτό τους. Είναι όμως η καθημερινή ζωή τόσο ταπεινή, ώστε μόνο όταν την λησμονήσουν, συνειδητοποιούν το προνομιακό μεγαλείο της μοίρας τους.
Από εμάς κάποιες παρατηρήσεις μόνο, που στοχεύουν χωρίς να τα εξαντλούν, στην αποκρυπτογράφηση καίριων σημείων της Μαρτιάτικης εκείνης εξέγερσης των εξουθενωμένων ραγιάδων, που μόλις προ ολίγου ο Βύρων είχε θρηνήσει ως μη υπάρχοντες.
Κατά πρώτο η διαπίστωση ότι στη μακραίωνη και αδιάσπαστη ελληνική ιστορία τα εννιά χρόνια του ελληνικού απελευθερωτικού αγώνα (από τον Μάρτιο 1821 ως τον Σεπτέμβριο 1829 και την τελευταία μάχη της Πέτρας), είναι κατεξοχήν η περίοδος όπου εκδηλώνονται συμπυκνωμένα όλα τα στοιχεία του ελληνικού χαρακτήρα. Με πρώτες πινελιές το ελληνικό ήθος και τις εκφάνσεις της ελληνικής συμπεριφοράς όλα αποτυπώνονται σε έναν πίνακα πλατύ, πολυποίκιλο, γεμάτο αντιθέσεις προπάντων, που προκαλεί ίλιγγο. Είναι μια σύνθεση ανάγλυφη, δυναμική, γεμάτη ανατροπές, που ζαλίζει. Εκεί, όπου κυριαρχεί ο ηρωισμός, ένα μόνο δεν υπάρχει πουθενά: η ατολμία! Απ’ αυτή την άποψη και μόνο, οι πρόγονοί μας του ‘21 μάλλον μακραίνουν από μας! Καθότι είχαν όλα τα χαρακτηριστικά μας, όλα τα αναγνωριστικά των Ελλήνων όπως έχουν εκδηλωθεί στη διαδρομή της τρισχιλιετούς ιστορίας τους, εκτός από ένα: τη δειλία!
Κατά δεύτερο η επισήμανση ότι σε αυτά τα χώματα, εδώ και 201 χρόνια έζησε μια γενιά ανθρώπων που είχαν τις αδυναμίες τους και τις μικρότητές τους. Μια γενιά ελλήνων που έμοιαζαν με θηρία, πραγματικά λιοντάρια ανυπότακτα, στοιχεία της φύσης ανήμερα. Ώσπου μια ξαφνική θύελλα λυσσομάνησε και σήκωσε ανεμοστρόβιλο όπου στροβιλίστηκαν με δύναμη ασυγκράτητη όλες οι αρετές μας κι όλες οι κακίες μας, που εκδηλώθηκαν εξίσου με την ακραία και εξαγνιστική δύναμη του πάθους. Πατριωτισμός και προδοσία, αφιλοκέρδεια και συμφέρον ποταπό, μακροθυμία και φθόνος, μεγαλοψυχία και μικρότητα, εντιμότητα και ατιμία, εξαγνισμός και εξαχρείωση, ημεράδα και αγριότητα, ευθύτητα και ραδιουργία, αλτρουισμός και εγωπάθεια, σύνεση και απερισκεψία, όλοι οι άγγελοι και όλοι οι δαίμονες που διαφεντεύουν κατά καιρούς τις ψυχές μας, όλοι τότε βασίλεψαν κι αλώνισαν και πάλεψαν μεταξύ τους χωρίς «συγκρατημό» και χωρίς μέτρο. Ίσως για αυτό περίσσεψε ο ηρωισμός και δεν βρήκε τόπο και τρόπο να στεριώσει η δειλία, αίσθημα ευτελές και μέτριο. Για τούτον κυρίως το λόγο τα χρόνια του ‘21 είναι μεγάλα! Γιατί διόγκωσαν τα ελληνικά χαρακτηριστικά στις διαστάσεις του πάθους ως το πελώριο, κι έτσι είναι που μετεωριστήκαμε στους ουρανούς όσο αγγίξαμε και τα τάρταρα, για να ισοζυγιάσουμε κάποια στιγμή με δυσκολία σε κάποιο επίπεδο αυτόνομης εθνικής ύπαρξης.
Κατά τρίτο το θαύμα οι πολύ, πολύ λιγότεροι, να επιβληθούν στους συντριπτικά περισσότερους! Δεν υπερέβαιναν τις 800.000 οι έλληνες που χάρισαν στην πατρίδα τους την ελευθερία. Και ήταν οι εχθροί τους εκατομμύρια Και διέθεταν τον σοφότερο για την εποχή εκείνη μηχανισμό καταπίεσης. Ανθρώπινο υλικό, χρήμα, όπλα, μέσα διαφθοράς και εξοντώσεως, αποδείχτηκαν ανίσχυρα εμπρός στον διακαή πόθο του ελληνικού λαού για την ελευθερία του. Μικρός και άοπλος, φτωχός και ανοργάνωτος αυτός λαός, δεν ήταν ούτε η πρώτη ούτε η τελευταία φορά που αποδύονταν σε έναν άπελπι αγώνα. Συναισθάνονταν ότι έκρουε την πύλη της ιστορίας, πέρα από το κατώφλι της οποίας είχε πολύ περισσότερες πιθανότητες να τον αναμένει το βάραθρο της εκμηδένισης αντί του δρόμου της ελευθερίας της ύπαρξής του. Και όμως εκείνη την άγια μέρα στις 25 του Μάρτη 1821 ανασκίρτησε και το απετόλμησε! Και εξόρμησε για την κατάκτηση της ελευθερίας του σε μια φοβερή αναμέτρηση με την ισχυρή αυτοκρατορία των τριών Ηπείρων! Η τραγική και συνάμα χαρμόσυνη ιαχή «ελευθερία ή θάνατος» αντήχησε σε όλα τα αιματοβαμμένα πρανή των βουνών, πέταξε θριαμβευτικά πάνω από τα δοξασμένα πελάγη και τα τιμημένα νησιά, τη σήκωσαν απαλά στον γαλανό αιθέρα οι ανοιξιάτικες αύρες και μαζί με τα Ευαγγέλια της Υπερμάχου Στρατηγού, έφερε παντού, όπου υπήρχε ελληνική ψυχή και έπαλλε ελληνική καρδιά, την ελπίδα ότι η τρομώδης νύχτα του ραγιά τελειώνει.
Κατά τέταρτο ότι στο διεθνές περιβάλλον οι συνθήκες ήταν δυσμενέστατες. Στην Ευρώπη κυριαρχούσε ο σκοτεινότερος και αντιδραστικότερος συνασπισμός των νεώτερων χρόνων: η περίφημη Ιερά Συμμαχία! Οι χώρες μέλη της, πιστές στο φοβερό «δόγμα της νομιμότητας» του διαβόητου Μέτερνιχ, (σ.σ, η αρχή που απέκλειε τη στήριξη της Ευρώπης σε κάθε απελευθερωτικό κίνημα μετά τη Γαλλική επανάσταση) και στις μεταξύ τους συμβάσεις, κώφευαν στις εκκλήσεις των ξεσηκωμένων υπόδουλων, που με θυσίες, μαρτύρια και ολοκαυτώματα, μαχόταν για την ελευθερία της πατρίδας τους. Έπρεπε οι Θερμοπύλες του Λεωνίδα να κλίνουν ευλαβικά το γόνυ μπρος στην υπέρτατη θυσία του Αθανασίου Διάκου! στο ρέμα της Αλαμάνας
Έπρεπε να γίνει υπέρλαμπρος ναός δόξας το ερειπωμένο χάνι της Γραβιάς!
Έπρεπε να αντιβοήσουν οι βράχοι και τα κορφοβούνια από τη φοβερή κραυγή των πορθητών της Τριπολιτσάς!
Έπρεπε να πέσουν στα Δερβενάκια της Ρούμελης οι Μπέηδες και του Μοριά οι Αγάδες!
Έπρεπε να ανατιναχθούν σαν πυροτεχνήματα οι τουρκικές Ναυαρχίδες και οι περήφανες φρεγάτες!
Έπρεπε οι Σουλιώτισσες σαν χορέψουν τον τραγικότερο χορό των αιώνων!
Έπρεπε η δόξα να στεφανωθεί με τα λίγα χορτάρια που έμειναν «στων Ψαρών την ολόμαυρη ράχη»!
Αλλά και αυτά δεν ήταν αρκετά… Ούτε ο ενθουσιασμός των ευρωπαϊκών λαών για τα μεγαλουργήματα των αγωνιστών και την ιδέα της αναγεννήσεως ενός ένδοξου και χριστιανικού λαού. Παρά την ηθική και ενεργό βοήθεια, την οποία προσέφεραν οι φιλέλληνες στην Επανάσταση, βρίσκονταν μακριά ο τελικός θρίαμβος.
Ούτε ο ηρωϊκός θάνατος ενός Σανταρόζα στη Σφακτηρία, ούτε η εκατόμβη των φιλελλήνων του Νόρμαν στο Πέτα, ούτε η ανήσυχη και ευγενική καρδιά του Βύρωνα που χτυπά ακόμη κάτω από το ιερό χώμα του Μεσολογγίου, ούτε μεγαλόστομοι ποιητές περιωπής ενός Γκαίτε και Σίλερ, ενός Ουγκώ, ενός Σέλευ , ούτε χρωστήρες αξίας ενός Ντελακρουά, μπορούσαν να φέρουν το ποθητό τέρμα του αγώνα.
Χρειάσθηκαν διασκέψεις επί διασκέψεων, συνέδρια επί συνεδρίων, ατέρμονες διπλωματικές διαπραγματεύσεις και μεγάλη σύμπτωση συμφερόντων για να εκδηλωθεί το ενδιαφέρον των μεγάλων Ευρωπαϊκών δυνάμεων για να κλείσουν την αυλαία του ελληνικού δράματος οι ομοβροντίες των τηλεβόλων του Ναβαρίνου.
Η συνέχεια στο (Μέρος Β)
