Χρήστος Μέγας*
Ανατροπές στις εγγυήσεις των δικαστηρίων ως προς τη δόση των «κόκκινων» στεγαστικών δανείων, αλλά και καταστροφή των βεβαιοτήτων ότι με την αναρρύθμιση η οικογένεια διασφάλιζε την κατοικία της, φέρνουν οι τράπεζες.
Την ίδια στιγμή η κυβέρνηση, ενώ εξέθρεψε την ασυλία των τραπεζών, εμφανίζεται να κάνει… επικοινωνιακό χαρτοπόλεμο.
Με αφορμή την άνοδο των επιτοκίων διεθνώς, οι τράπεζες, αλλά και τα fund που αγόρασαν κοψοχρονιά τα δάνεια, ενώ δεν είχαν υποχρεωθεί να καταθέσουν στους «κόκκινους» δανειολήπτες αντιπρόταση εξαγοράς του δανείου, αύξησαν τις μηνιαίες δόσεις.
Έτσι, το κυμαινόμενο επιτόκιο από 2,8% πήγε σχεδόν στο 5%, με προοπτική να ανέβη ακόμη μέσα στο 2023. Κατ αυτόν τον τρόπο η μηνιαία δόσης εξυπηρέτησης του δανείου αυξήθηκα κατά 80 έως και πάνω από 200 ευρώ.
Με αυτές τις μονομερείς αποφάσεις κονιορτοποιήθηκαν οι δικαστικές αποφάσεις προστασίας των δανειοληπτών, αφού τα ποσά των ρυθμισμένων δόσεων ήταν σε συνάρτηση με τα εισοδήματα των οικογενειών (ποσό εύλογης διαβίωσης κ.λπ.). Τα οικονομικά δεδομένα της οικογένειας έλαβε υπόψη του το δικαστήριο και όρισε τη δόση. Εισοδήματα τα οποία, μέσα στην κρίση της ακρίβειας, όχι μόνο δεν αυξήθηκαν (μισθοί, τζίροι στην αγορά, αγροτικό εισοδήματα κ.λπ.) αλλά, αντιθέτως, εκτινάχτηκε στα ύψη και το κόστος ζωής (τρόφιμα, ενέργεια, θέρμανση, μετακίνηση, ξιπάσματα, ζωοτροφές κ.α.)
Ταυτόχρονα, η αύξηση της μηνιαίας δόσης οδηγεί και πολλά «πράσινα» (εξυπηρετούμενα μέχρι τώρα) δάνεια στο να «κοκκινίσουν». Έτσι αυξάνεται δραματικά ο αριθμός των υπερχρεωμένων νοικοκυριών.
Οπότε τίθεται το δίλημμα: Να κόψει η οικογένεια τη θέρμανση, να σταματήσει το παιδί τις σπουδές, ή να διακινδυνευτεί η ιδιοκτησία; Και μάλιστα η κύρια κατοικία του νοικοκυριού!
Δεύτερος πλειστηριασμός
Πολλοί δανειολήπτες βρίσκονται μπροστά στον κίνδυνο για δεύτερη φορά να βγει στον πλειστηριασμό το σπίτι τους…
Να σημειωθεί ότι με βάση τις προ δεκαετίας προβλέψεις για το «εύλογο εισόδημα», μια τετραμελής οικογένεια δικαιούται ποσό από 16.162 έως και 20.639 ευρώ το χρόνο (από 1347 έως και 1720 ευρώ το μήνα) σε τιμές 2013. Το ποσό κυμαίνεται αναλόγως εάν υπάρχει ιδιόκτητο σπίτι, τα δημογραφικά κριτήρια, τη γεωγραφική θέση η οποία επηρεάζει το κόστος θέρμανσης κ.α. Πέραν αυτών των ποσών μπορεί το νοικοκυριό να καταβάλει για τις λοιπές υποχρεώσεις, όπως η δόση του δανείου…
Σε αδιέξοδο πολλές οικογένειες
Οι εξελίξεις αυτές έχουν οδηγήσει σε αδιέξοδο τους (πρώην) «κόκκινους» δανειολήπτες, οι οποίοι πίστευαν ότι έχουν κατοχυρώσει την στέγη τους. Είτε εντασσόμενοι στο καθεστώς προστασίας του Νόμου Κατσέλη, είτε γιατί προσήλθαν και συμβιβάστηκαν με την τράπεζα για μείωση της μηνιαίας δόσης με παράλληλη παράταση του χρόνου αποπληρωμής του δανείου.
Οι μονομερείς αυτές κινήσεις, απότοκες της διεθνούς ανόδου των επιτοκίων της κεντρικών τραπεζών (ΕΚΤ, αμερικανική Fed, Τράπεζα Αγγλίας κ.α.) δεν συνοδεύτηκαν και από ανάλογες αυξήσεως στα επιτόκια καταθέσεων. Με αποτέλεσμα, οι εγχώριες τράπεζες να καταγράφουν υψηλή κερδοφορία (κοντά στα 4 δις ευρώ φέτος οι τέσσερις συστημικές τράπεζες).
Κυβερνητικός χαρτοπόλεμος
Απέναντι στην ολομέτωπη επίθεση των τραπεζών με τα επιτόκια, με υπαρκτό τον κίνδυνο να χαθούν περιουσίες, πολλοί νοικοκυραίοι να βρεθούν υπερχρεωμένοι και οι καταθέτες να χάσουν τις αποταμιεύσεις τους (μια αποταμίευση 10.000 ευρώ έχει αγοραστική αξία μόλις 9.000 ευρώ φέτος), η κυβέρνηση είναι απούσα.
Ή, καλύτερα, ενώ εξέθρεψε όλα τα ανομήματα των τραπεζών, τώρα εμφανίζεται να κάνει… πόλεμο.
Ωστόσο, πρόκειται για χαρτοπόλεμο. Η ίδια η κυβέρνηση τους κάνει όλα τα χατίρια: α/ το κράτος εγγυήθηκε τις μεταβιβάσεις των «κόκκινων» δανείων με 21 δισ. ευρώ, β/ οι φορολογούμενοι πλήρωσαν την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών, γ/ όλα τα κοινοτικά κονδύλια (ΕΣΠΑ, Κοινή Αγροτική Πολιτική, Ταμείο Ανάκαμψης κ.α.) περνούν μέσα από τον τραπεζικό γκισέ, δ/τα τραπεζικά στελέχη απολαμβάνουν ασυλίας κ.α.
Και την ίδια στιγμή όχι μόνο δεν υποχρεώθηκαν, αλλά ούτε καν πιέστηκαν να χρηματοδότησαν την ανάπτυξη, να χορηγήσουν δάνεια κίνησης, να στηρίξουν τις νεοφυείς επιχειρήσεις και τις καινοτόμες ιδέες. Αντίθετα, συνεχίζουν να «κλέβουν» τις καταθέσεις των αποταμιευτών και αυξάνουν, μονομερώς, τις δόσεις των (στεγαστικών) δανείων. Ακόμη και των ρυθμισμένων και δικαστικές αποφάσεις (Νόμος Κατσέλη κ.α.). Πρόκειται για τον δρόμο της ασφαλούς κερδοσκοπίας χωρίς κανένα ρίσκο…
Η κυβέρνηση, αντί να καταφεύγει προεκλογικά σε ανέξοδο επικοινωνιακό χαρτοπόλεμο, καλόν είναι να προστατεύσει, επιτέλους, την α’ κατοικία. Και να πάρει μέτρα ώστε να υποχρεωθούν οι τράπεζες να περιορίσουν δραστικά την ιλιγγιώδη διαφορά μεταξύ επιτοκίου χορηγήσεων και επιτοκίου καταθέσεων (το γνωστό ECART). Να μην χάνονται και οι καταθέσεις με τον πληθωρισμό της… δραχμής.
Ο «κόμπος» της χρεοκοπίας έχει φτάσει στο «χτένι» και η ώρα της κρίσης και των εκλογών πλησιάζει. Οι πολίτες πρέπει να προστατευτούν. Όλοι μας γνωρίζουμε τι ακριβώς συμβαίνει και ποιός καλύπτει ποιόν…
*Ο Χρήστος Μέγας είναι Δημοσιογράφος, μέλος της ΚΠΕ του ΠΑΣΟΚ-Κίνημα Αλλαγής
