Γράφει ο Βασίλης Ψαθάς*
Λίγες μέρες απομένουν μέχρι την διεξαγωγή των ευρωεκλογών κι όλες οι δημοσκοπήσεις συμφωνούν ότι το ποσοστό της αποχής που καταγράφεται, αγγίζει ή και ξεπερνά το φάσμα του 50%.
Αποτελεί, όμως η αποχή πολιτική πράξη;
Η αλήθεια είναι πως η αποχή είναι μια ενέργεια που κάνει ένας ψηφοφόρος στις εκλογές που συνίσταται στο ότι δεν πρόκειται να ψηφίσει, δηλαδή δεν επιλέγει κανέναν από τους διαθέσιμους υποψηφίους, αλλά ούτε ψηφίζει άκυρο ή λευκό. Η αποχή αποτελεί παθογένεια του πολιτικού συστήματος και πλέον έχει εξελιχθεί σε ένα σημαντικό πρόβλημα για τις σύγχρονες δημοκρατίες, καθώς η μη άσκηση του δικαιώματος του εκλέγειν επηρεάζει σημαντικά τα πολιτικά δρώμενα. Οι ψηφοφόροι απορρίπτουν το πολιτικό σύστημα, απαξιώνοντας ταυτόχρονα τα κόμματα και αυτό είναι το επίκεντρο πολλών συζητήσεων, προβληματισμού και ανησυχίας. Είναι ξεκάθαρο ότι με τη συμπεριφορά αυτή ευνοούνται η αδιαφορία, η απαξίωση, η δημαγωγία, η πόλωση, η διαίρεση της κοινωνίας, οι πελατειακές σχέσεις, ο νεποτισμός, η αναξιοκρατία, κλπ.
Δυστυχώς, είναι εμφανές τα τελευταία χρόνια, οι πολίτες να δείχνουν μια αδιαφορία και μια απαξίωση προς τους πολιτικούς, άθελά τους όμως ενισχύουν την παρακμή του πολιτικού συστήματος και την εμφάνιση και την κυριαρχία πολιτικών που δεν ανταποκρίνονται στις προσδοκίες τους. Όσοι περισσότεροι πολίτες εκφράζουν την απογοήτευσή τους μέσα από την αποχή, την απαξίωση και την αδιαφορία, τόσο πιο εύκολο είναι για τους πολιτικούς και τα κόμματα να συμπεριφέρονται ακόμα πιο ανεύθυνα και να προωθούν τα συμφέροντα των λίγων.
Όσο περισσότερο αδιαφορούν οι πολίτες, τόσο πιο εύκολη είναι η εκκόλαψη και ενδυνάμωση πολιτικών προσώπων με βασικές ελλείψεις πολιτικής παιδείας, που βρίσκουν την ευκαιρία να ενταχθούν σε ένα πολιτικό σκηνικό χωρίς επιτυχημένους επαγγελματίες, εμπειρογνώμονες, ακαδημαϊκούς, επιστήμονες και ηγετικές φυσιογνωμίες. Ο Πλάτωνας είχε πει ότι μια από τις τιμωρίες, για το γεγονός ότι δεν καταδέχεσαι να ασχοληθείς με την πολιτική, είναι ότι καταλήγεις να σε κυβερνούν οι κατώτεροί σου.
Κύριος παρονομαστής σε αυτή την κατάσταση ήταν και είναι ο ανθρώπινος παράγοντας. Ο ανθρώπινος παράγοντας, ο οποίος αποδέχεται στάσεις και συμπεριφορές όπως η αποχή και η αδιαφορία από το πολιτικό σύστημα. Πολύς κόσμος σκέφτεται «αφού τίποτα δεν γίνεται, γιατί να πάω να ψηφίσω»; Όλοι κοιτάμε το παρόν, αδιαφορώντας για το μέλλον. Όλοι μας έχουμε ακούσει ή χρησιμοποιήσει τη φράση «αν δεν αλλάξουμε νοοτροπία…». Αλλάζει όμως η νοοτροπία και η συμπεριφορά των ανθρώπων εύκολα και μάλιστα αυτόνομα ως ανεξάρτητη μεταβλητή για να επακολουθήσουν τα επιθυμητά αποτελέσματα;
Οι λόγοι που οι πολίτες απέχουν από τις εκλογές είναι πολλοί και διάφοροι, με τον κυριότερο λόγο αποχής να θεωρείται ότι ο πολίτης αντιλαμβάνεται ότι η ψήφος του, η δική του και μοναδική ψήφος, δεν θα επηρεάσει τίποτα απολύτως στα πολιτικά δρώμενα. Επιπλέον, οι πολλαπλές εκλογικές αναμετρήσεις – ας μην λησμονούμε ότι οι ευρωεκλογές είναι η τρίτη στη σειρά εκλογική διαδικασία για μας μέσα σε ένα χρόνο – έχουν κουράσει τους πολίτες.
Τις ευρωεκλογές θα διαδεχθούν οι θερινές διακοπές, στη διάρκεια των οποίων ψηφίζονται κατά συνθήκη ουσιαστικά νομοθετήματα στα τμήματα της Βουλής, τη στιγμή που οι πολίτες απολαμβάνουν τις ακτές. Και η πολιτική θα επανακάμψει το Σεπτέμβριο. Αλλά όλα αυτά αφορούν το μέλλον.
Ωστόσο δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως περίπου το 60% της νομοθετικής εργασίας της Βουλής αφορά προσαρμογές στο κοινοτικό κεκτημένο, στην ενσωμάτωση με άλλα λόγια στην εθνική νομοθεσία αποφάσεων που έχουν ληφθεί προηγουμένως στις Βρυξέλλες από τις κυβερνήσεις των κρατών-μελών της Ε.Ε.
Έτσι ας μην εκπλαγούμε που για τις επόμενες ημέρες η χώρα θα βυθίζεται σε μία βάναυση προεκλογική αντιπαράθεση, που θα έχει ως συνέπεια την περαιτέρω υποβάθμιση του πολιτικού συστήματος.
Γι’ αυτό η αποχή δεν μπορεί να αποτελεί επιλογή…
*Ο Βασίλης Ψαθάς είναι Αντιπεριφερειάρχης της Π.Ε. Άρτας
