Στη Φθιώτιδα περιλαμβάνεται και η η αρχαία Λοκρίς(η Λοκρίδα). Το όνομα Λοκρίς, κατά τον Καθηγητή, Σταύρο Θεοφανίδη(*), δόθηκε από τον ημίθεο Λοκρό, που ήταν γιός του Δία. Όσοι μένανε στο Ανατολικό μέρος της Λοκρίδας, λεγόντουσαν Οπούντιοι Λοκροί. Αυτοί που μένανε στο δυτικό μέρος Εσπέριοι Λοκροί, οι διαμένοντες κοντά στο όρος Κνημίς (Σπαρτιάς) και προς το Καλλίδρομο ονομάζονταν Επικνημίδιοι Λοκροί (από το όρος Κνημίς) και αυτοί που πήγαν στην Κάτω Ιταλία Επιζεφύριοι Λοκροί, από το ακρωτήριο Ζεφύριο (σημερινή Καλαβρία). Και οι 4 κατηγορίες των Λοκρών, Οπούντιοι, Εσπέριοι, Επικνημίδιοι και Επιζεφύριοι είναι Έλληνες αυτόχθονες και διακρίνονταν για το ομόθρησκο, το ομόγλωσσο, τα κοινά ήθη και έθιμα, όπως αναφέρει ο Όμηρος, για τους Έλληνες.
Όπως οι Αθηναίοι, νομοθέτη είχαν τον Δράκοντα, οι Σπαρτιάτες τον Λυκούργο, οι Λοκροί είχαν τον Ζάλευκο. Ζάλευκος θα πει πλήρης φωτός. Φωτεινός. Ο Ζάλευκος ήταν Επιζεφύριος Λοκρός και κατά την αρχαία ελληνική παράδοση ήταν ο πρώτος Νομοθέτης στην ελληνική ιστορία και ίσως στην παγκόσμια, που μελέτησε ετερόκλητα δίκαια και διατύπωσε γραπτώς τη νομοθεσία του. Έζησε τον 7ο π.χ αιώνα στην Ιταλική Λοκρίδα, ήταν από τους φωτισμένους και χαρισματικούς ανθρώπους, που εκτός από τη σοφία του κατέχονταν από σύνεση και υψηλά ιδανικά. Ο Αριστοτέλης με την φράση «…νομοθέται δ’ εγένοντο Ζάλευκος τε Λοκροίς και Χαρώνδας(σ.σ μαθητής του Ζάλευκου) ο Καταναίος…» ,που εμπεριέχεται στα «Πολιτικά» του, αίρει κάθε αμφισβήτηση για την παρουσία του Ζάλευκου ως ιστορικού προσώπου.
Ο Ζάλευκος , με το «Προοίμιον νόμων»(σ.σ κατά τον Διόδωρο και Στοβαίο είναι το μόνο από τα σωζόμενα, του νομοθετικού έργου του), για πρώτη φορά, εισάγει:
•Την αρχή της τιμωρίας της ανταποδόσεως( οφθαλμόν αντί οφθαλμού).
•Τον θεσμό του ειδικού άρχοντα, που έφερε το όνομα «Κοσμόπολις», επιφορτισμένος με την ευθύνη για την ερμηνεία των νόμων{σ.σ σε περίπτωση που την ερμηνεία του απέρριπτε η βουλή των Λοκρών, (η συνέλευση των χιλίων)}.
.•Τον δραστικό περιορισμό της πολυνομίας, (σ. σ, έπρεπε να περάσουν 200 ολόκληρα χρόνια, από τότε που υπήρξαν οι πρώτοι νόμοι, για να υποβληθεί και να ψηφιστεί κάποιος νέος).
• Τον νόμο περί μοιχείας, σύμφωνα με τον οποίο στον μοιχό επιβάλλονταν η ποινή της τύφλωσης(σ.σ, με την εξόρυξη των δύο οφθαλμών του).
• Τα εμπόδια στην ακόλαστη διαβίωση των γυναικών, οι οποίες έπρεπε να ντύνονται σεμνά, ενώ η ελεύθερη γυναίκα που κατά την έξοδό της από το σπίτι δεν συνοδεύονταν από μια θεραπαινίδα, προεξοφλούνταν ότι ήθελε να διαπράξει μοιχεία.
•Την αρχή, nullum crimen nulla poena sine lege(σ. σ, οι ποινές που επιβάλλονταν από τους δικαστές ήταν συγκεκριμένες και έπρεπε να αναφέρονται ρητά στους ποινικούς νόμους).
Με τον τελευταίο νόμο, για πρώτη φορά θεσμοθετήθηκε η δέσμευση του δικαστή να μην δικάζει κατά το δοκούν, αλλά σύμφωνα με τα αναγραφόμενα στους νόμους .Ενώ, με την τροποποίηση της ποινής της τύφλωσης που προβλέπονταν για την περίπτωση της μοιχείας, καθιέρωσε νομοθετικά την ισορροπία, στην εφαρμογή της αυστηρότητας και επιείκειας, με την αναλογική ποινή, προσφέροντας στη νομική επιστήμη ένα από τα πρώτα υπόβαθρα της αρχής της αναλογικότητας..
Ο Ζάλευκος , ως νομοθέτης, είχε και μια σειρά άλλων παρεμβάσεων , όπως για παράδειγμα, όταν έθεσε ως προϋπόθεση της λειτουργίας της δικαιοσύνης την ευσέβεια και φιλαλληλία μεταξύ των πολιτών, την θεώρηση ότι καμία διαφορά δεν είναι μόνιμη και ανεπίλυτη, ούτε αιτία συνεχιζόμενης έχθρας αλλά η απαρχή της από κοινού αναζήτησης λύσης μεταξύ των διαδίκων κά.
Από τα όσα ιστορικά θρυλούνται, περίοπτη θέση κατέχει η ιστορική αφήγηση(**) για τον τρόπο με τον οποίο ο σοφός Ζάλευκος περιόρισε την πολυνομία, την μητέρα της κρατικής γραφειοκρατίας , και των αδελφών της τελευταίας, ήτοι την ανομία και τη διαφθορά. Τα τρία αυτά εκφυλιστικά φαινόμενα που διαχρονικά κατατρύχουν την Ελληνική κοινωνία. .
Μιλάμε για την περίφημη «θηλιά των Λοκρών», μια σκληρή αλλά και αποτελεσματική «προ-νομοθετική διαδικασία», σύμφωνα με την οποία ο νέος νόμος ή η τροποποίηση ενός παλιού, έπρεπε να εγκριθεί από την βουλή των Λοκρών(σ.σ, τη λαϊκή συνέλευση των χιλίων).
Όμως προκειμένου οι κλητήρες να επιτρέψουν στον προτείνοντα να εμφανιστεί στο κοινοβούλιο, τον υποχρέωναν να περάσει πρώτα στο λαιμό του έναν βρόγχο(θηλιά). Εκεί ο επίδοξος νομοθέτης αντιμετώπιζε τον κίνδυνο «ο Κοσμόπολις» να απορρίψει τον νέο νόμο ή την τροποποίηση του παλιού, οπότε εάν μεν ο νόμος εγκρίνονταν, ο ίδιος έβγαινε από τη βουλή σώος, αν όμως απορρίπτονταν, τότε το σφίξιμο της θηλιάς από τους κλητήρες επέφερε το θάνατό του. Επομένως καθίστατο πολύ δύσκολο έως αδύνατο να προταθεί κάποιος νέος νόμος ή να τροποποιηθεί ένας παλιός.
Από το άλλο μέρος ενδιαφέρον είχε και η περίπτωση του μονόφθαλμου πολίτη της επιζεφύριας Λοκρίδας ο οποίος είχε προστριβές με τον γείτονά του. Ο τελευταίος τον απείλησε ότι θα του βγάλει και το άλλο μάτι. Ο πολίτης ζήτησε την προστασία της Πόλεως, η οποία βρήκε δίκαιο το αίτημα και ψήφισε το νόμο, «όποιος τολμήσει να βγάλει το μάτι μονόφθαλμου θα του βγάζουν και τα δύο μάτια».
Μεγάλης σημασίας- και με προεκτάσεις- ήταν η πιο κάτω ιστορία του Ζάλευκου, η οποία συνιστώντας κατά μία έννοια την αιτία να επιβληθεί μια ισορροπία στην εφαρμογή της αυστηρότητας του νόμου και της επιείκειας, έθετε ένα από τα πρώτα θεμέλια της αρχής της αναλογικότητας. Όταν, λοιπόν συνελήφθη ο γιός του για μοιχεία, που σύμφωνα με τον ισχύοντα νόμο έπρεπε να τιμωρηθεί με τύφλωση, με την αφαίρεση και των δύο οφθαλμών, ο Ζάλευκος τιμωρεί τον γιό του με το βγάλσιμο του δεξιού ματιού και ο ίδιος υφίσταται το υπόλοιπο της προβλεπόμενης ποινής με την αφαίρεση του δικού του αριστερού.
Η ποινή εκτελείται σύμφωνα με τα προβλεπόμενα(αυστηρότητα), ο κατηγορούμενος δεν καθίσταται ολοκληρωτικά τυφλός(επιείκεια) και η πραγματική κατάσταση του γιού(σ.σ δεν έμεινε παντελώς τυφλός), δεν είναι τόσο υπερβολική, στο μέτρο που είναι προϊόν ουσιαστικής δικαιοσύνης: όπου η απόφαση είναι σε αναλογική σχέση μεταξύ γραμματικής ερμηνείας του νόμου, του σκοπού και του ατομικού δικαιώματος του κατηγορουμένου.
Ο μεγάλος ρήτορας της αρχαιότητας Δημοσθένης, στον κατά Τιμοκράτους λόγο του(139-143), μεταξύ των άλλων(σε ελεύθερη μετάφραση από το αρχαίο κείμενο) λέει: «…θέλω δε ,κύριοι δικαστές να σας εκθέσω κατά ποιόν τρόπο νομοθετούσαν οι Λοκροί, διότι θα ωφεληθείτε πάρα πολύ, εάν ακούσετε το παράδειγμα τούτο, το οποίο άλλωστε προέρχεται από πόλη ευνομούμενη. Εκεί το μεγάλο καθήκον ήταν να εφαρμόζουν τους προ πολλού κείμενους νόμους και να τηρούν τις παραδόσεις, να μη θέτουν κανέναν νόμο για να ευχαριστήσουν τον αδικούντα ή να δώσουν τα μέσα να αποφύγει την τιμωρία ο ένοχος. Έτσι αν κάποιος θελήσει να προτείνει νέο νόμο(σ.σ, βλέπετε τις γνωστές βραδινές τροπολογίες στη βουλή), έχει τον βρόγχο στον τράχηλο και αν φανεί ο νόμος καλός και χρήσιμος ζει ο προτείνων τον νόμο και απέρχεται, ει δε μη θανατώνεται, αφού συρθεί ο βρόγχος…». Αυτή η επικίνδυνη νομοθετική προδικασία, φαίνεται πως ήταν η αιτία να ψηφιστεί ο πρώτος μετά 200 χρόνια νέος νόμος, με αποτέλεσμα να περιοριστεί πολύ σημαντικά η πολυνομία
στην επιζεφύρια Λοκρίδα.
Και σε άλλο σημείο της ομιλίας του ο Δημοσθένης επισημαίνει: «… Σε μας αντίθετα, κύριοι δικαστές, οι ρήτορες κατά πρώτον δεν περνάει μήνας που δεν προτείνουν κάποιον νέο νόμο, υπαγορευόμενο από τα προσωπικά τους συμφέροντα, ενώ όταν πρόκειται για τους άρχοντες τους βλέπει κανείς να σύρουν στις φυλακές τους ιδιώτες, αλλά δεν δέχονται να εφαρμοστεί και για αυτούς το ίδιο μέτρο…». Και τελειώνει με τούτο: «…οι ίδιοι, καταργώντας τους νόμους του Σόλωνα, κύριοι δικαστές, τους οποίους ο χρόνος καθιέρωσε ως έργο των προγόνων μας, διατείνονται ότι πρέπει να υπακούετε στους δικούς τους, οι οποίοι αποβλέπουν στη βλάβη της πόλης. Εάν λοιπόν δεν τους τιμωρήσετε, ο λαός εντός ολίγου θα γίνει δούλος των θηρίων τούτων. Να είσθε δε βέβαιοι ότι, εάν μεν θυμώσετε πολύ μαζί τους, θα περιορίσουν μεν την κακεντρέχειά τους, θα βρεθείτε όμως αντιμέτωποι με πολλούς κακεντρεχείς και υβριστές σας, με πρόσχημα ότι δια της μεταρρυθμίσεως των νόμων, εξυπηρετούν την πόλη».
Ακόμη, κάποιες αξιοσημείωτες συμβουλές του Ζάλευκου, οι οποίες αφορούν προεχόντως στους σύγχρονους πολιτικούς μας άνδρες, περιγράφουν τα πιο κάτω λόγια του:
• Οι άρχοντες πρέπει να είναι προσηνείς και ταπεινοί..
• Η απαρχή της προδοσίας είναι το να θαυμάζει και να αγαπάει κανείς την άλλη Πόλι(χώρα), περισσότερο από τη δική του και οι θεοί θα επιφέρουν την δίκαιη τιμωρία σε εκείνον που θα το πράξει. Τίποτε δεν είναι πιο φιλόξενο από την πατρίδα και η απώλειά της επιφέρει το δεινό της ξενιτιάς.
• Οι νόμοι μοιάζουν με τον ιστό της Αράχνης. Όπως εκεί, αν πέσει καμιά μύγα ή κανένα κουνούπι πιάνεται, ενώ αν πέσει σφήκα ή μέλισσα τον σχίζει και φεύγει, έτσι και στους νόμους, αν πέσει στη λαβίδα τους κανένας φτωχός πιάνεται, ενώ αν πέσει κανένας πλούσιος ή ισχυρός σε λόγο τσακίζει τα πλαίσια του νόμου και φεύγει ελεύθερα..
Σοφές οι πάνω διαχρονικές παρακαταθήκες του Δημοσθένη και του αρχαίου Ζάλευκου, αλλά ποιος από τους νεώτερους τους ακούει; Όμως εδώ εύλογα θα μπορούσε να αναρωτηθεί κανείς! Ναι, μπορεί η προαναφερθείσα τιμωρία πατέρα και γιού, να επεβλήθη σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας..
Αλλά τη θηλιά στους βουλευτές και Υπουργούς του Ελληνικού κοινοβουλίου και στους ηγέτες του ιερατείου των Βρυξελλών, οι οποίοι είτε νομοθετούν ασύστολα είτε συντάσσουν, ψηφίζουν και επιβάλλουν μνημόνια, που προεχόντως βλάπτουν τον πολίτη και τη χώρα, θα βρεθεί άραγε ο γενναίος κλητήρας στο ελληνικό ή Ευρωπαϊκό κοινοβούλιο, που θα τους την περάσει στο λαιμό και θα τη…. σφίξει;
e-mail: akoliatsos@gmai.com
