Η περίπτωση του μαρτυρικού Κομμένου
Επιστημονική Διημερίδα με θέμα «Αντίποινα»: πρακτικές βίας, επιβολής και νομιμοποίησης των εγκλημάτων πολέμου στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, διοργανώνει το Σάββατο 1 και την Κυριακή 2 Ιουνίου 2024 ο Δήμος Διστόμου Αράχοβας και Αντίκυρας σε συνεργασία με την Εταιρεία Σύγχρονης Ιστορίας.
Η διημερίδα εντάσσεται στο πλαίσιο των Επετειακών Εκδηλώσεων Μνήμης της Σφαγής του Διστόμου, με αφορμή την συμπλήρωση των 80 χρόνων από το ματωμένο Σάββατο της 10ης Ιουνίου 1944, όταν οι γερμανικές στρατιωτικές δυνάμεις κατοχής εισέβαλαν στο χωριό και δολοφόνησαν με απερίγραπτη μανία 218 άοπλους και ανυπεράσπιστους κατοίκους, μεταξύ των οποίων παιδιά και γυναίκες. Οι εργασίες της διημερίδας φιλοξενούνται στο Πνευματικό Ενοριακό Κέντρο Αγίου Νικολάου στο Δίστομο.
Όπως υπογραμμίζεται στο σχετικό Δελτίο Τύπου που υπογράφει ο δήμαρχος Διστόμου, Αράχοβας και Αντίκυρας Γιάννης Σταθάς, πρόθεση της διημερίδας είναι «να υπενθυμίσουμε, να αναλογιστούμε, να τιμήσουμε τα θύματα. Αλλά και να επισημάνουμε τον τρόπο που μηχανισμοί προπαγάνδας μετατρέπουν τους θύτες σε “θύματα” που επικαλούνται λόγους “άμυνας” για να νομιμοποιήσουν ωμές πρακτικές πολέμου και κατάκτησης, αντιστρέφοντας την πραγματικότητα».
Κύριο στοιχείο αυτής της πολιτικής προπαγάνδας είναι ότι τα ίδια τα θύματα προκαλούν την καταστροφή τους, υποχρεώνοντας τον κατακτητή να προβεί σε δήθεν εκδικητικές συμπεριφορές. Αποσιωπάται, ωστόσο, πλήρως το γεγονός ότι τα άμεσα θύματα επιλέγονται τυχαία ή μέσω συμβολικής στοχοποίησης, ως μέρος ενός ευρύτερου πληθυσμού – στόχου, στον οποίο αποσκοπεί η πράξη, λειτουργώντας ως τρομοκρατικό «μήνυμα» προς αυτόν. Και, επιπλέον, ότι επιλέχθηκαν περιοχές και όχι υποτιθέμενοι δράστες μιας προσβολής που έπρεπε να τιμωρηθεί, με άξονα τους γεωπολιτικούς σχεδιασμούς αυτών που διέπραξαν τα «αντίποινα» αυτά ώστε να εδραιώσουν εδαφικά την εξουσία τους.
«Η διημερίδα επιδιώκει να απορρίψει την επιχειρηματολογία περί αντιποίνων και να αναδείξει ότι αυτή είναι συνδεδεμένη με την ιδεολογική προϊστορία της αποικιοκρατίας. Γι’ αυτό θα ανατρέξουμε στα ιστορικά δεδομένα που αναιρούν τη φιλολογία περί “αυτοπροστασίας” των θυτών-κατακτητών. Το δικαστήριο της Νυρεμβέργης είχε απορρίψει με σαφήνεια την θεωρία των αντιποίνων. Σήμερα που η θεωρία αυτή επανεμφανίζεται με ίδιες ή διαφορετικές μορφές και πρακτικές στη σύγχρονη διεθνή πραγματικότητα, η σημασία της συζήτησης για τα “αντίποινα” ενισχύεται».
Την πρώτη ημέρα της διημερίδας εκλεκτοί ιστορικοί επιστήμονες θα διερευνήσουν το κεντρικό θέμα της, δηλαδή τα «αντίποινα» με τις πρακτικές βίας, επιβολής και νομιμοποίησης των εγκλημάτων πολέμου. Και τη δεύτερη μέρα εκπρόσωποι μουσείων και μαρτυρικών πόλεων θα αναδείξουν όψεις της τραυματικής ιστορίας και μνήμης των μαρτυρικών κοινοτήτων.
«Ενθυμούμενοι σήμερα, 80 χρόνια μετά, και τιμώντας τα θύματα των ναζιστικών θηριωδιών, αναλαμβάνουμε την ευθύνη της επαγρύπνησης, καθώς ο κίνδυνος εμφιλοχωρεί στην αδιαφορία για τα αίτια που αναγεννούν και αναβιώνουν την ιδεολογία και τις πρακτικές του ναζισμού και των μορφωμάτων του στην σύγχρονη καθημερινότητα, αδιαφορία που μετασχηματίζεται σε απάθεια και ανοχή. Προκειμένου να συνυπάρξουμε νικώντας τις ιδεολογίες του μίσους, οφείλουμε να αντλήσουμε από το παρελθόν και να αναπτύξουμε αντισώματα για να το μέλλον», καταλήγει ο δήμαρχος Διστόμου, Αράχοβας και Αντίκυρας Γιάννης Σταθάς.
Στη διημερίδα παίρνει μέρος εκπροσωπώντας το μαρτυρικό Κομμένο ο Δημήτρης Βλαχοπάνος, ο οποίος θα παρουσιάσει κατά τη δεύτερη μέρα των εργασιών της το θέμα: «1η Μεραρχία Εντελβάις στην Ήπειρο και εκκαθαριστικές επιχειρήσεις, η περίπτωση του μαρτυρικού Κομμένου».
