Γράφει ο ΑΝΤΩΝΗΣ ΚΟΛΙΑΤΣΟΣ
Ανάμεσα στα ευρέως «σχολιαζόμενα» μετά το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών της 9 ης Ιουνίου 2024, αναμφίβολα περίοπτη θέση έχουν η «αποχή» και η αναπάντεχη «απώλεια ενός περίπου εκατομμυρίων ψήφων της ΝΔ» σε σχέση με τις εθνικές εκλογές του Ιουνίου 2023. Χωρίς να διαφωνεί κανείς για αυτή την εξ’ αντικειμένου πραγματική κατάταξη των ευρώ-εκλογικών συμπερασμάτων, νομίζουμε ότι θα είχε ενδιαφέρον να διερευνηθούν πιο επισταμένα οι αιτίες που κατά μία έννοια διαμόρφωσαν τα δύο πιο πάνω εκλογικά φαινόμενα .
Κατά πρώτον θα πούμε το προφανές, δηλαδή ότι η πρωτόγνωρη για τα μέχρι σήμερα εκλογικά χρονικά «αποχή» είναι πολύ-παραγοντικής αιτιολογίας. Όλοι, μα όλοι, οι επί μέρους παράγοντες που την συνθέτουν, συγκριτικά με τους αντίστοιχους του παρελθόντος, είναι και περισσότεροι και ισχυρότεροι. Ενώ ο απόηχός τους φαίνεται πως τροφοδότησε τη μεγάλη απογοήτευση της συγκεκριμένης ομάδας πολιτών, με συνέπεια να χαλαρώσουν οι ιδεολογικό-πολιτικό-κομματικές περιχαρακώσεις τους και έτσι να μπορέσουν να κρίνουν πιο ψύχραιμα και περισσότερο αντικειμενικά πρόσωπα και πράγματα, μηδέ των κομματικών αρχηγών και των οικείων υποψηφίων ευρωβουλευτών εξαιρουμένων.
Και το χειρότερο για την πολιτική ζωή της χώρας, οι εν λόγω κατηγορία πολιτών να τους δουν(τους πολιτικούς) όλους ίδιους..
Σε αυτή την εικόνα, ωστόσο, ήρθε να προστεθεί και η εν πολλοίς ανικανότητα και κυρίως η αλαζονική συμπεριφορά της πλειονότητας των λογιών «εξουσιαστών», με προεξάρχοντες, όπως είναι φυσικό, τους της πλειονότητας των κυβερνητικών και γαλάζιων κομματικών στελεχών (σ. σ, υπουργοί, βουλευτές, παρακεντέδες της γαλάζιας κομματικής εξουσίας, μανδαρίνοι της πολυπλόκαμης δημόσιας διοίκησης κ.ά).
Σημειωτέον ότι τα συμπτώματα αυτής της ασθένειας, της αλαζονείας της εξουσίας, που κατά τον πρώην βρετανό ΥΠΕΞ και συγγραφέα λόρδο Ντέιβιν Όουεν επονομάστηκε «σύνδρομο της εξουσίας», είναι πολλά και διαχρονικά , τα οποία σε κάποιες περιπτώσεις υπήρξαν ιδιαιτέρως καταστροφικά για τις χώρες, που συνέβη να διοικούνται από πάσχοντες από το εν λόγω σύνδρομο ηγέτες τους.
ΤΟ ΣΥΝΔΡΟΜΟ ΤΗΣ ΥΒΡΕΩΣ
Στο βιβλίο του με τίτλο: « Ασθενείς ηγέτες στην εξουσία», ο επιφανής Άγγλος (και ψυχίατρος -νευρολόγος) Ντέιβιντ Όουεν εξετάζει τη λεπτή σχέση πολιτικής και ασθένειας την περίοδο 1901-2007 και ιδιαίτερα το πώς μια σωματική ή πνευματική νόσος, αλλά και η αντιμετώπισή της, μπορεί να σπρώξει τους πολιτικούς ηγέτες σε παράλογες και απερίσκεπτες ενέργειες, με αποτέλεσμα να επηρεάζονται η διαδικασία λήψης αποφάσεων και η λειτουργία του κράτους.
Ωστόσο είναι αξιοσημείωτο ότι στο ιδιαίτερου ενδιαφέροντος πόνημά του, ο συγγραφέας χρησιμοποιεί την αρχαιοελληνική λέξη «ύβρις»(στην νέο-ελληνική κοινώς βρισιά), που αρκετές φορές χρησιμοποιείται σήμερα όπως στην αρχαία Ελλάδα, για να χαρακτηρίσει αλαζονικές συμπεριφορές. Την δανείστηκε από την αρχαία ελληνική γραμματεία, όπου οι αρχαίοι ημών πρόγονοι την υπέρβαση του μέτρου, την αλαζονεία και την περιφρόνηση για τους θεϊκούς και ανθρώπινους νόμους ονόμαζαν Ύβριν, που προκαλούσε την μήνη των θεών (Νέμεσις), οι οποίοι έστελναν την μυθική θεά ΤΊσι για να θολώσει την κρίση του υβριστή και να τον οδηγήσει στην καταστροφή.
Όμως ο Όουεν, αναφερόμενος στα συμπτώματα του «ασθενούς-εξουσιαστή», ανάμεσα στα άλλα .επισημαίνει:
• Ότι παρουσιάζει τη ναρκισσιστική τάση να θεωρεί τον κόσμο ως πεδίο όπου ασκεί εξουσία και επιζητά την αναγνώριση και τη δόξα.
• Ότι μιλάει με μεσσιανικό ύφος για τις ενέργειές του και υπερτονίζει τα επιτεύγματά του.
• Ότι εμπιστεύεται απόλυτα την κρίση του και αγνοεί τις υποδείξεις άλλων.
• Ότι δείχνει να πιστεύει πως δεν είναι υπόλογος στο ταπεινό δικαστήριο της κοινής γνώμης, αλλά σε εκείνο της ιστορίας.
• Ότι αρνείται πεισματικά να αλλάξει γραμμή πλεύσης λόγω υπερβολικής αυτοπεποίθησης και αρέσκεται στις κολακείες.
• Ότι δεν έχει επαφή με την πραγματικότητα.
• Ότι προτιμά τις ενέργειες που ευνοούν την εικόνα του.
Ακόμη ο συγγραφέας, εστιάζοντας την έρευνά του στα της φύσεως «Του Συνδρόμου της Ύβρεως» προσθέτει: τα εξής αξιοσημείωτα:
• Ότι είναι μια διαταραχή χωρίς προφανή αιτία, που εκδηλώνεται όταν κάποιος αναλάβει την εξουσία.
• Ότι συνήθως εμφανίζεται με την πάροδο κάποιου χρονικού διαστήματος από την ανάληψη ηγετικών θέσεων, όχι μόνο στην πολιτική, αλλά γενικότερα στην διοίκηση ομάδων.
• Ότι η εξουσία μπορεί να επιφέρει αλλαγές στη διανοητική κατάσταση του ατόμου, οι οποίες εκδηλώνονται με τη μορφή υβριστικής συμπεριφοράς.
• Ότι. οι περισσότεροι που αναλαμβάνουν τομέα εξουσίας(εξουσιαστές) μεθούν από αυτήν και. οι περισσότεροι (εξουσιαστές) γίνονται αλαζονικοί, αυθάδεις και περιφρονητικοί, θεωρώντας τους εαυτούς τους υπεράνω ανθρωπίνων ορίων και οιασδήποτε μορφής κοινωνικών κανόνων.
Τέλος
• Ότι ο πολιτικός εξουσιαστής, οποιασδήποτε βαθμίδας εξουσίας(σ. σ, βουλευτής, υπουργός, πρωθυπουργός, ΠτΔ, Δήμαρχος, Περιφερειάρχης, υψηλόβαθμο στέλεχος Εταιρείας, Οργανισμού ή της δημόσιας διοίκησης, αρχηγός κόμματος ή κομματικό στέλεχος κ.ά), ενώ δεν πάσχει από κάποιο κλινικό νόσημα, εν τούτοις με την πάροδο του χρόνου (εξουσίας) δεν παύει να εμφανίζει μια αλλοιωμένη αντίληψη της πραγματικότητας, καθώς και μια υπερβολική αυτοπεποίθηση και απαξίωση των αντίθετων απόψεων – ή και όλων των απόψεων, πλην των δικών του.
.Από το άλλο μέρος ο λόρδος Όουεν, όντας βαθύς γνώστης τόσο της ιατρικής όσο και της πολιτικής, μελετώντας τις επιπτώσεις της ασθένειας στους κυριότερους πολιτικούς ηγέτες του 20ού αιώνα (σ. σ, Ρούζβελτ, Λόιντ Τζορτζ, Μουσολίνι, Χίτλερ, Τσάμπερλεν, Τσόρτσιλ, σάχης Ρεζά Παχλαβί, Μάο Τσε-τουνγκ, Aϊζενχάουερ, Ίντεν, Μακμίλαν, Ντε Γκολ, Τζον Κένεντι, Γουίλσον, Νίξον, Πολ Ποτ, Θάτσερ, Μουγκάμπε, Ρήγκαν, Μιτεράν, Γέλτσιν, Σιράκ, Μπλερ, Τζορτζ Μπους, Αριέλ Σαρόν), αλλά και σε κάποιους από τους νεότερους(σ. σ, Μάργκαρετ Θάτσερ, Τζορτζ Μπους, ο νεότερος, Τόνυ Μπλερ κ.ά). θέτει θέμα εγγυήσεων που θα πρέπει να ζητήσει η κοινωνία, προκειμένου να προστατευτεί από τις συνέπειες της εν λόγω ασθένειας των πολιτικών αρχηγών. Για αυτό και εισηγείται ότι όλοι οι υποψήφιοι ηγέτες πρέπει να υποβάλλονται σε ιατρικές εξετάσεις πριν από την υποψηφιότητά τους, καθώς επίσης και σε ετήσια περιοδική εξέταση ενώ βρίσκονται στην εξουσία. Τα αποτελέσματα, δε, πιστεύει ότι θα πρέπει να ανακοινώνονται δημοσίως. Μάλιστα κατά την άποψη και πολλών άλλων κάτι ανάλογο θα πρέπει να τηρείται, και με τα υψηλόβαθμα στελέχη μεγάλων εταιρειών και οργανισμών, με τους υψηλόβαθμους δικαστές, τους στρατιωτικούς και όσους άλλους έχουν την ευθύνη της διοίκησης μεγάλων ανθρώπινων ομάδων ή εμπλέκονται σε αυτή .
Και αυτά γιατί η ψυχική υγεία τους επηρεάζει ή μπορεί να επηρεάσει τις αποφάσεις τους και δυνητικά να έχει θετικές ή και καταστροφικές επιπτώσεις σε έναν οργανισμό, μια χώρα, σε έναν λαό ή σε όλον τον κόσμο..
«ΑΣΘΕΝΕΙΣ ΗΓΕΤΕΣ» ΚΑΙ ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΠΟΛΙΤΙΚΟΙ
Μια τέτοια προσέγγιση για την ερμηνεία των ευρώ-εκλογικών φαινομένων: της «αποχής» και της «διαρροής» ψήφων από το νέο-δημοκρατικό στρατόπεδο, σίγουρα θα είχε αρκετό ενδιαφέρον εάν επιχειρούσαμε να δούμε κατά πόσον οι πολιτικοί αρχηγοί και κοντά σε αυτούς οι υποψήφιοι ευρωβουλευτές, μαζί και τα κάθε είδους πολιτικά και κομματικά στελέχη τους, ήταν υπό την επήρεια του συνδρόμου της ύβρεως, όχι μόνο κατά την προεκλογική περίοδο αλλά και το προηγούμενο διάστημα που άσκησαν εξουσία .
Ωστόσο ο απλός πολίτης εύκολα μπορούσε να εντοπίσει αλαζονικές και περιφρονητικές συμπεριφορές και να αντιδράσει τουλάχιστον με αδιαφορία στο εκλογικό κάλεσμα όταν, για παράδειγμα:
• Μάθαινε για υπουργούς που δεν έβγαιναν να απαντήσουν στα αλλεπάλληλα τηλεφωνήματα Βουλευτών, Περιφερειαρχών, Δημάρχων κ.ά, με τη δικαιολογία των γραμματέων τους ότι «ο υπουργός είναι σε σύσκεψη.».
• Έβλεπε αρχηγούς κομμάτων και υποψήφιους ευρωβουλευτές να διαγκωνίζονται:, ποιος θα προβάλλει καλύτερα την εν πολλοίς φτωχή ευρώ-γνωστική πραμάτεια του, συνήθως σε life style σκηνικό,. αλλά και πως θα παραμυθιάσει τον εύπιστο και εν πολλοίς ανενημέρωτο πολίτη επί των εσωτερικών και ευρωπαϊκών δρώμενων, υπερασπιζόμενους, μονότονα τις θέσεις και τις απόψεις των κομμάτων τους.
• Διέκρινε την υποκριτική συμπεριφορά των κομμάτων της αντιπολίτευσης και ειδικότερα των υποψηφίων ευρωβουλευτών της, που απέφευγαν να εξηγήσουν στον κόσμο ότι η εμμονή του Έλληνα πρωθυπουργού, η Ελλάδα να προχωρήσει σε σφιχτό εναγκαλισμό με τον «καταρρέοντα» Ουκρανό πρόεδρο Ζελένσκυ, εκτός των σημαντικών συνεπειών στις γεωπολιτικές ισορροπίες στον εμπόλεμο περίγυρο της Ελλάδας, θα έχει σοβαρό πολύπλευρο τίμημα για τη χώρα και τους πολίτες της(σ. σ, να εκτιναχθούν στα ύψη οι τιμές της ενέργειας και συνεπακόλουθα τα κόστη των μεταφορών, να επέλθει μεγάλη αύξηση των τιμών των τροφίμων και των τραπεζικών επιτοκίων, να ανέβει ο πληθωρισμός και εν τέλει να δυναμιτιστεί η εισαγόμενη ακρίβεια; Η οποία-ειρήσθω εν παρόδω- από πράξεις, παραλείψεις και αδυναμίες του κρατικού ελεγκτικού μηχανισμού-και όχι μόνο- έχει καταστεί εφιαλτική. για τα φτωχότερα στρώματα της ελληνικής κοινωνίας).
• Έγινε αποδέκτης σωρείας στρεβλώσεων της αλήθειας ή και ψεμάτων, που με ευκολία λεγόταν από τους πολιτικούς αρχηγούς καθώς και από τους καθημερινά κοκορομαχούντες εκπροσώπους τους στα τηλεοπτικά πάνελ.
Θα μπορούσε κανείς στα πιο πάνω να προσθέσει περισσότερα,. όμως ίσως κάτι τέτοιο να περιττεύει, αφού είναι κοινός τόπος ότι όλο και περισσότεροι Έλληνες πολιτικοί εξουσιαστές πάσχουν από το κατά τον Ντέιβιν Όουεν «Σύνδρομο της Ύβρεως» και ότι αυτό, πράγματι απομακρύνει τους πολίτες από την πολιτική.
Και κάτι τελευταίο! Ακόμη και η πρωτόγνωρη ευρώ-εκλογική αιμορραγία της ΝΔ, έχει την εξήγησή της…. Η οποία κατά κύριο λόγο φέρεται και αυτή ως συνέπεια του «συνδρόμου της ύβρεως», από το οποίο, δυστυχώς, πάσχει η πλειονότητα των στελεχών της τόσο σε επίπεδο κυβέρνησης όσο και κομματικού μηχανισμού.
Η ασθένεια, ωστόσο, είναι προϋπάρχουσα για τη ΝΔ, αλλά εν προκειμένω έχει επιδεινωθεί σε τέτοιο βαθμό, που βλάπτει σοβαρά το ήθος, το ύφος και την αισθητική της.
Ύστερα από τα όσα προ-εκτέθηκαν εύλογα διερωτάται κανείς . Μήπως αυτό που μπορούν και θα πρέπει να κάνουν οι πολίτες, με τη στήριξή τους ή μη, είναι η αποπομπή αυτών που δεν καλύπτουν τα κριτήρια του χρηστού ηγέτη; Ή (η αποπομπή) εκείνων που αντί να ασχολούνται με το καλό των ανθρώπων των οποίων ηγούνται οι ίδιοι επιδιώκουν να γίνουν πλούσιοι(ή πλουσιότεροι) είτε διάσημοι;
