H μεγάλη και ευχάριστη έκπληξη των τελευταίων χρόνων στα πολιτιστικά τεκταινόμενα της Άρτας είναι ο δικηγόρος – ερευνητής Παναγιώτης Παπάκος, ένας αληθινός μύστης της τοπικής ιστορίας, ο οποίος μονοπωλεί το ενδιαφέρον του φιλιστωρος τοπικού κοινού στις εκδηλώσεις του Μουσικοφιλολογικού Συλλόγου ΣΚΟΥΦΑΣ.
Ο Παναγιώτης, ένας άριστος δικηγόρος και τελειομανής ερευνητής, έκανε δυναμική είσοδο στα πολιτιστικά δρώμενα της περιοχής μας, με την πρώτη παρουσίαση της εργασίας του «“Τα οχυρά δεν παραδίδονται, καταλαμβάνονται…”, η οποία αναφερόταν στην μάχη της γραμμής Μεταξά, μιας υποβαθμισμένης εποποιϊας της σύγχρονης πολεμικής ιστορίας μας.
Οι αρτινοί, που είχαν την ευκαιρία ζωντανά να παρακολουθήσουν την παρουσίαση, διαπίστωσαν ότι μπροστά τους είχαν ένα άλλο μοντέλο ιστορικού, ο οποίος έκτιζε την αφήγησή του, λέξη προς λέξη, λεπτομέρεια προς λεπτομέρεια, με μόνο στόχο και να πληροφορήσει το κοινό, το οποίο με ανοικτό το στόμα βίωνε πραγματικά στις ιστορίες του αφηγητή το μεγαλείο του Έλληνα πολεμιστή, στο δεκαήμερο εκείνο διάστημα όπου η ναζιστική μηχανή τσακίστηκε μπροστά στο πείσμα των νέων ηρώων του ελληνισμού, αλλά επιδίωξε ταυτόχρονα να μην αδικήσει και την ιστορία, να μην υποβαθμίσει την γενναιότητα του αντιπάλου και τα δεδομένα που λειτούργησαν για το αποτέλεσμα που ακολούθησε.
Η πρώτη ομιλία του Παναγιώτη Παπάκου, πραγματικά έφερε μια επανάσταση στον τρόπο που από δω και πέρα θα γινόταν οι ιστορικές παρουσιάσεις στον ΣΚΟΥΦΑ και στην Άρτα.
Μακριά από ακαδημαϊσμούς και ανούσιες αναφορές, προσπάθησε και πέτυχε να εισαγάγει τον απλό ακροατή, στους λόγους για τους οποίους δημιουργήθηκε η γραμμή των οχυρών, ποιες αμυντικές ανάγκες εξυπηρετούσε, με ποιόν τρόπο κατασκευάστηκαν και πως τελικά μπόρεσε ένα τόσο μεγάλο έργο να κρατηθεί μυστικό από την κυβέρνηση του Μεταξά.
Με γλαφυρότητα περιέγραψε τις φονικές μάχες που δόθηκαν, τα επεισόδια μεταξύ επιτιθέμενων και αμυνόμενων και κυρίως τις λεπτομέρειες εκείνες, όπου λειτούργησαν έτσι ώστε οι απλοί στρατιώτες να περάσουν στο πάνθεον των ηρώων.
Όταν η εκδήλωση τελείωσε, όλοι παραμιλούσαν από την καλή δουλειά που έγινε και ήταν πραγματικά μια ενδιαφέρουσα επαναφορά στην πολιτιστική πραγματικότητα, μετά και τον …αποκλεισμό λόγω covid-19, που απασχόλησε τότε την υφήλιο.
Μιλούσαν όλοι για μια ευχάριστη ανάπαυλα, μια έκπληξη και … ένα χρόνο μετά διαπιστώσαμε όλοι ότι ο Παναγιώτης ήρθε για να μείνει στα πράγματα, καλύπτοντας ένα σημαντικό κενό στους πνευματικούς ανθρώπους που ζουν στην Άρτα και θέλουν να προσφέρουν στα κοινά της, με έναν άλλο τρόπο εκτός από την πολιτική…
Η συνέχεια της παρουσίασης του Παναγιώτη Παπάκου είχε να κάνει με ένα άλλο θέμα: με ένα αμιγώς τοπικό ιστορικό γεγονός, και δη τον βομβαρδισμό της Άρτας το Πάσχα του 1941…
Ήταν πλέον σαφές ότι ο Παναγιώτης δεν έκανε μια γενική και εύκολη ομιλία, αλλά μπήκε στα βαθιά νερά της τοπικής ιστοριογραφίας, εμβαθύνοντας σε ένα περιστατικό, το οποίο λίγοι μέχρι σήμερα είχαν τολμήσει να ψάξουν σε τέτοια ευρύτητα και τόσο βάθος.
Η περιγραφή και η έρευνα του ομιλητή ήταν τόσο λεπτομερής, που πραγματικά αναγνώρισαν όλοι ότι δεν έμεινε στις ιστορικές πηγές και τις προφορικές παραδόσεις, αλλά βούτηξε κυριολεκτικά στα νερά της πρωτογενούς αναζήτησης.
Για τους πολλούς αποτέλεσε ένα πρωτόγνωρο ιστορικό γεγονός, το οποίο κάποιοι είχαν πληροφορηθεί για πρώτη φορά. Από την άλλη από τις εύγλωττη και συνετή τοποθέτηση του Παναγιώτη Παπάκου, αντελήφθησαν όλοι ότι παρά το γεγονός ότι ήταν υποβαθμισμένο στις προτεραιτότητες της τοπικής μας ιστορίας, αυτός ο βομβαρδισμός, σε μεγάλο βαθμό διαμόρφωσε και το οικιστικό τοπίο της Άρτας, όπως την γνωρίζουμε σήμερα.
Εν ολίγοις ο ερευνητής της ιστορίας μας, φρόντισε και μας έμαθε τόσα πολλά πράγματα, έτσι ώστε να μπορούμε πλέον να έχουμε μια εικόνα για το τι προηγήθηκε του βομβαρδισμού της Άρτας, για ποιον λόγο επιλέχθηκε η πόλη μας, με ποιον τρόπο έγινε ο βομβαρδισμός, πως αμύνθηκαν οι αρτινοί και ποιο ήταν το κόστος, τόσο σε ανθρώπινο αίμα, όσο βέβαια και σε υλικοτεχνικές υποδομές.
Σήμερα που ακούμε για τους πολέμους στην γειτονιά μας και για τους ανηλεής βομβαρδισμούς, πραγματικά είναι περισσότερο επίκαιρο από ποτέ να πληροφορύμαστε με ποιον τρόπο η σύγχρονη Άρτα έγινε και αυτή στόχος αεροπορικών επιθέσεων, λίγα μόλις χρόνια πριν και ποιο το κόστος σε ανθρώπινες ψυχές.
Να σημειώσουμε ότι πριν την δεύτερη αυτή εκδήλωση είχε προηγηθεί μια δωρεά…
Ο Παναγιώτης Παπάκος, είναι εγγονός του αείμνηστου δικηγόρου Νικολάου Ευταξία, ο οποίος είχε χειριστεί τις νομικές υποθέσεις της Ισραηλιτικής Κοινότητας της Άρτας, αλλά και των Ισραηλιτών της πόλης μας, και μάλιστα είχε αναλάβει το αρχείο του, το οποίο με μεγάλη φροντίδα οργάνωσε, προκειμένου να καταστεί χρήσιμο για έρευνα.
Στο τέλος του έτους λοιπόν αποφάσισε να κάνει ένα μεγάλο δώρο στον Μ/Φ Σκουφάς και να παραδώσει χρήσιμο αρχειακό υλικό.
Για την δωρεά αυτή ο ΣΚΟΥΦΑΣ προχώρησε σε ανάρτηση στα κοινωνικά δίκτυα όπου ανέφερε:
«Με συγκίνηση και ευγνωμοσύνη ο Σύλλογός μας αποδέχθηκε τη δωρεά αρχειακού υλικού εκ μέρους του κ. Παναγιώτη Παπάκου. Το αρχείο αφορά στην Ισραηλιτική Κοινότητα Άρτης και απαρτίζεται από πιστοποιητικά της Κοινότητος, δηλώσεις προς τον ΟΠΑΙΕ, καθώς και σχετική αλληλογραφία και προέρχεται από το αρχείο του αειμνήστου δικηγόρου Νικολάου Ευταξία.
Μέσα στο ζοφερό κλίμα των ημερών, η δωρεά του εν λόγω αρχείου αποτελεί μεγάλη χαρά για τον Σύλλογό μας, που ήδη διασώζει κειμήλια της Ισραηλιτικής Κοινότητος της πόλης μας. Ευχόμαστε η ωραία κίνηση του κ. Παπάκου να βρει μιμητές, ώστε να φωτιστούν όλες οι πτυχές της μακραίωνης ιστορίας της πόλης μας».
Αυτό το Σάββατο ο Παναγιώτης Παπάκος, θα μας μιλήσει για ένα ακόμη τοπικό ιστορικό γεγονός… Για το ηρωικό 3/40 σύνταγμα Ευζώνων, των αρτινών που δοξάστηκαν σε όλα τα πεδία της μάχης που έδωσε η Ελλάδα, που έγινε ποίημα από τον Ελύτη, που τίμησε την Άρτα για την γενναιότητά του.
Θα είμαστε όλοι εκεί στο προσκλητήριο αυτό της ιστορίας και της μάθησης, επειδή έχουμε εμπιστοσύνη αφενός στον Παναγιώτη Παπάκο, ότι θα μας μάθει άγνωστες πτυχές της ιστορίας των παπούδων μας, αλλά το κυριότερο, ότι με τον τρόπο του, την μειλίχια περιγραφή του και τις εντυπωσιακές λεπτομέρειες θα κρατήσει ζωντανό το ενδιαφέρον μας και θα μας ταξιδέψει σε άλλους χρόνους, πιο ηρωικούς…
ΓΙΑΝΝΗΣ ΚΑΪΝΤΑΣΗΣ
