Αγαπητή Α, μπα, χθες είχα μία συζήτηση με καλή φίλη από την παρέα, την Ξένια, που με προβλημάτισε αρκετά. Η συζήτηση όπως πάντα άρχισε από κάτι απλό και έπειτα πήρε διάφορες προεκτάσεις, που κατέληξε στους Ρομά. Για την ακρίβεια μιλούσαμε για νομαδικές φυλές και η Ξένια έδωσε το παράδειγμα των Ρομά, αποκαλώντας τους όμως «γύφτους». Με ενόχλησε αυτή η προσφώνηση, θεωρώ ότι αυτή η λέξη είναι άκρως προσβλητική και έχει πλέον την σημασία του βρωμιάρη και του άπλυτου, και της το είπα. Εκείνη δεν θέλησε να αλλάξει τον χαρακτηρισμό της, αντ’ αυτού τον δικαιολόγησε λέγοντας ότι το «γύφτοι» είναι γραμματικά ορθό, και ότι άσχετα με την σημασία που του δώσαμε εμείς με το πέρασμα των αιώνων αυτή είναι η ονομασία αυτών των φυλών. Εγώ της είπα ότι άσχετα από τη γραμματική, θα ήταν πιο ορθό αν απλά τους αποκαλούσε Ρομά, διότι το «γύφτος» όπως και το «τσιγγάνος» (που προέρχεται από την ατσιγγανιά που πάλι σημαίνει βρώμα και απλυσιά) είναι άκρως ρατσιστικές ονομασίες. https://ampa.lifo.gr
Σύμφωνα με τον ορισμό που αντιγράφω από το ΛΚΝ, γύφτος είναι: 1. (μειωτ.) ο τσιγγάνος της Ελλάδας: Γύφτοι στήσανε τα τσαντίρια τους έξω από τη Λάρισα. Γέμισε ο τόπος γύφτους. Ήρθε μια γύφτισσα να μου πει τη μοίρα μου. ΦΡ τρέμει / κρυώνει σαν ~, κρυώνει πάρα πολύ. ΠAΡ Είδε ο ~ τη γενιά* του κι αναγάλλιασε η καρδιά του. Όλοι οι γύφτοι μια γενιά*. 2. (παρωχ.) α. τεχνίτης σιδηρουργός. β. οργανοπαίχτης: Φώναξαν τους γύφτους στο πανηγύρι. 3. (μτφ.) α. άνθρωπος μικροπρεπής και φιλάργυρος: Είναι μεγάλος ~, πεντάρα δεν του παίρνεις από τα χέρια του. β. αυτός που ζει σε συνθήκες βρομιάς και ακαταστασίας: Γίναμε γύφτοι. Zούμε σαν γύφτοι. γ. άνθρωπος υπερβολικά μελαχρινός. γυφτάκι το YΠΟKΟΡ. γυφτάκος ο YΠΟKΟΡ. γύφταρος ο MΕΓΕΘ.
Παρόμοιο είναι και το λήμμα του λεξικού Μπαμπινιώτη.
Θα πω όπως πάντα για πιο λόγο σήμερα μιλώ για αυτούς. Καθημερινά μου περιγράφει η κόρη μου που έχει κατάστημα στην Άρτα τι τραβά από τους γύφτους. Μπαίνουν μέχρι μπουσουλώντας να κλέψουν τα παιδικά γυαλιά από την βιτρίνα. Το ίδιο λένε και πολλοί καταστηματάρχες. Στην πόλη οι επιθέσεις καθημερινές. Δεν χαμπαριάζουν τίποτε.
Τελικά τι έζησα 15 Αυγούστου στην εκκλησία του Αγίου Μάξιμου στην Άρτα. Το ζήσαμε καμμιά 50αριά άτομα που είμασταν έξω από τον ναό. Βλέπετε δεν φόραγα μάσκα και δεδομένου ότι στον ναό σχεδόν είχαν όλη μάσκα κάθισα έξω μέχρι να τελειώσει η λειτουργία.
Μια χονδρή γύφτισσα μας ζητούσε από όλους μας 1 ευρώ, φυσικά λόγω ημέρας. Καθήμενη στην σκάλα και με τον τρόπο που μιλούσε μας έκανε κανείς να μην δώσει ούτε λεπτό. Ο άντρας της απέναντι με τον φρέντο, το μικρό της με το κρουασάν να παλεύει να το φάει. Κάποια στιγμή με πλησιάζει φίλος και συνάδερφος φροντιστής και μου λέει. Ξέρεις τι κωλόπαιδο είναι αυτός. Επικίνδυνος. Μπήκε στο Φροντιστήριο μου, έκλεψε με τσαμπουκά τα γυαλιά της γραμματέας την φόβισε και έφυγε. Δεν πήγε σε αφήγηση άλλη όταν ακούγαμε μεταξύ τους στην γλώσσα τους έντονη ομιλία. Πίνει μια ρουφιξιά ο άντρας καφέ και έρχεται εναντίον τους γυναίκας του της ρίχνει μια κλωτσιά στο λαιμό τόσο δυνατή που έκανε την γυναίκα να ουρλιάξει και να κλάψει και όλους εμάς τους εκκλησιαζόμενους θεούσους να κάνουμε τον μαλάκα. ΝΤΡΟΠΗ ΜΑΣ.
Το γεγονός αυτό με τάραξε περισσότερο γιατί μείναμε όλοι βουβοί. Οι γυναίκες παρατήρησα γύρισαν και κοιτούσαν αλλού, κραυγή καμία. Οι άντρες δεν αντέδρασαν καθόλου αυτός έκανε τον γύφτο έπινε καφέ και φώναζε το παιδί και την γυναίκα. Μετά από αυτό το γεγονός για μένα αυτοί είναι γύφτοι και εμείς μαλάκες.
Τώρα κατάλαβα πως σφάζονται στα σπίτια και κανείς δεν μιλάει. Μετά από λίγο χρειάστηκε να μετακινήσει την μηχανή του -ναι με τέτοια μετακινείτε- γιατί έκλινε το παρκινγκ της διπλανής πολυκατοικίας πήγε νευριασμένα τα έσυρε και σε εκείνη την γυναίκα που ενόχλησε τον μάγκα γύφτο και τελικά η παρουσία του μας χάλασε μια ωραία μέρα στην εκκλησία.
Όμως έδειξε την δειλία όλων μας που τελικά είναι το πρόβλημα της κακομεταχείρισης παιδιών και γυναικών στα σπίτια. Δεν λειτουργεί πια η γειτονιά ο συνανθρωπισμός. Δεν λειτουργούμε λόγω φόβου αδιαφορίας δεν ξέρω τι σκατά φταίει. Ακόμη είμαι επηρεασμένος.
Φωτο στην Άρτα γύφτοι να καίνε σκυλί. Φυσικά συνελήφθησαν. Ε και τι έγινε…
ΕΙΣΑΓΩΓΗ
Ο ιδανικότερος ίσως, τρόπος για μια εισαγωγή σε αφηγήσεις γυναικών, είναι να «ανοίξω» πρώτη εγώ μια ιστορία. Η πρώτη μου συνάντηση με μια Ρόμισσα γιαγιά ήταν ένα πρωινό που, ενώ περπατούσα στο πεδίο, πέρασα μπροστά από την παράγκα της. Τη στιγμή εκείνη η γιαγιά είχε όλα τα εγγόνια της μαζεμένα και μάλωνε το μικρότερο. Μόλις με είδε, είπε κάτι στα τσιγγάνικα
στον μικρό εγγονό της. Από το ύφος της κατάλαβα ότι δεν ήταν κάτι καλό. Ένα από τα παιδιά που με συνόδευαν, μια και ποτέ δεν ήμουν μόνη μέσα στο πεδίο, πάντα είχα μια «ουρά» παιδιών να με ακολουθούν, μου έκανε τη μετάφραση:
«Κυρία, ξέρεις τι είπε; Κάτσε φρόνιμα, γιατί θα σε πάρει η μπαλαμή…».
Θυμήθηκα πως η γιαγιά μου χρησιμοποιούσε τον ίδιο τρόπο, όταν ήμουν μικρή: «Κάτσε φρόνιμα, γιατί θα σε πάρει ο γύφτος ή ο παλιατζής». Και κάπως έτσι, βρέθηκα να γίνω εγώ ο «γύφτος» της ιστορίας.
ΜΕΤΑΠΤΥΧΙΑΚΗ ΕΡΓΑΣΙΑ
με τίτλο: «Αφηγήσεις γυναικών από την Κοινότητα των Ρομά γύρω από ζητήματα γλώσσας, ταυτότητας και ένταξης»
Εργασίες να δείτε στο ιντερνετ.
Αναφορές το ίδιο για την δράση στην Άρτα αλλά και σε άλλες πόλεις. Μετά από αυτό θέλω να πιστεύω πρέπει να γίνει μεγάλος αγώνας στην κοινωνία να φτιάξουμε πρώτα εμείς οι ουδέτεροι τον εαυτό μας και μετά να δούμε οι γύφτοι πως θα κερδίσουν τον τίτλο ρομά ώστε να μην νοιώθουν την προσβολή.
ΛΥΤΡΑΣ ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ
