ΤΟΥ ΓΙΑΝΝΗ ΚΑΪΝΤΑΣΗ
Το θέμα με τις πυρκαγιές στην χώρα, ανέδειξε και μια άλλη σημαντική πραγματικότητα, που σχετίζεται με τους Έλληνες. Ότι μπροστά σε μια εθνική καταστροφή, επιλέγουν να «αμπελοφιλοσοφούν» να αποδίδουν ευθύνες και το κυριότερο να πολιτικοποιούν τα δεδομένα. Δεν είναι βέβαια αυτό κάτι το πρωτοφανές, αλλά αντιθέτως αποδεικτικό της αμερίστου και αδιαλλείπτου συνέχειας της αντίληψης του ελληνικού έθνους από την αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Από το γνωστό του Αισώπου «Των οικιών ημών εμπιπραμένων, υμείς άδετε» μέχρι το νεοελληνικό σκωπτικό «εδώ το σπίτι καίγεται και το … ξυρίζεται» (το οποίο είναι άριστα σχετικό με τις πολλές φωτογραφίες που είδαμε στα social media από τις παραλίες, όπου δίπλα στις μπύρες και τα καφεδάκια, πολλές εκπάγλου κάλους κυρίες σχολίαζαν τις καταστροφές στην Βαρυμπόμπη, φορώντας τα μπικίνι τους και οι κύριοι τα μαγιώ τους…)
Αυτό είναι πράγματι ένα δείγμα ψυχοπαθολογίας, το οποίο θα έπρεπε μάλλον ένας ειδικός να κάνει ένα αφιέρωμα, δηλαδή η τάση του σύγχρονου ανθρώπου να πρέπει σε οποιοδήποτε θέμα, το οποίο παρουσιάζεται την συγκεκριμένη στιγμή, να πρέπει να πει όχι την άποψή του, αλλά το θέσφατό του, να στήσει κατηγορητήριο και να αποδώσει ευθύνες. Είναι μια κατάσταση ιδιαζόντως προβληματική και σχετίζεται με την αίσθηση ενός κενού που έχει ο «κριτής – παρατηρητής» ότι αν δεν καταγράψει την θέση του, μπορεί ξαφνικά ο πλανήτης να ανατραπεί ή αυτός να είναι εκτός πραγμάτων.
Η δύναμη αυτή της παθητικής ενεργητικότητας, είναι πλέον μεγάλη και τείνει να δίνει την αίσθηση της συμμετοχής σε γεγονότα και καταστάσεις, ενώ στην πραγματικότητα λειτουργεί ακριβώς αντίθετα. Ο «προπονητής της εξέδρας», όπως θα μιλούσαμε με όρους ποδοσφαιρικής ορολογίας, δεν έχει κανένα αποτέλεσμα, παρά μόνο στην ικανοποίηση του δικού του εγωισμού. Σημαντικό πράγμα, βέβαια και αυτό, αν λειτουργεί κάπως θεραπευτικά, με την έννοια ότι λόγω αυτής της εκτόνωσης, δεν θα γυρίσει π.χ. ο άλλος στο σπίτι του να σκοτώσει την γυναίκα του (μιας και έχει καταντήσει επιδημία η έμφυλη βία).
Με την υπόθεση των πυρκαγιών, οι οποίες κατέκαυσαν την χώρα και ιδίως τις περιοχές της Αττικής και της Εύβοιας (χωρίς να υποβαθμίζουμε και τις άλλες εστίες, τις μεγαλύτερες, αλλά και τις μικρότερες όπως π.χ. στο Καλογερικό και το Απόμερο της Άρτας), για τις οποίες μονοπώλησαν σε μεγάλο βαθμό σε ενδιαφέρον οι έλληνες χρήστες των social media, μπορέσαμε και παρακολουθήσαμε έναν πόλεμο απόψεων, βασισμένο περισσότερο στο θυμικό και την οργή, χωρίς επιχειρήματα και με κατάθεση «λύσεων και προτάσεων» που στην συγκεκριμένη ώρα είναι αν μη τι άλλο άχρηστες.
Σε μεγάλο βαθμό λειτουργούμε με γνωσιακές προκαταλήψεις τύπου «φαινομένου Μετά Χριστόν Προφήτες» (Hindsight bias), καθώς έχουμε την τάση να θεωρούμε ότι προβλέψαμε την έκβαση κάποιων γεγονότων, χρονικά κρίνοντας όταν αυτά ήδη έχουν συμβεί. Στην πραγματικότητα είχαμε την διαίσθηση ότι όλο αυτό το σύστημα που έχει στηθεί σε δασικές αστικές περιοχές ή αστικές δασικές περιοχές κάποια στιγμή, με τα νέα δεδομένα της κλιματικής αλλαγής θα κάνουν το μπαμ… Αλλά από την διαίσθηση, μέχρι την γνώση και την πράξη, σίγουρο είναι ότι υπάρχει μεγάλη απόσταση.
Και όταν κατασταλάξει ο ντόρος και η στάχτη κατακαθίσει, να δούμε αν τότε θα αλλάξει κάτι, γιατί από τις μεγάλες φωτιές του 2008 μέχρι το Μάτι και σήμερα την Βαρυμπόμπη, δεν έχουμε δει αν όχι αλλαγές στην πολιτική συμπεριφορά, τουλάχιστον νομοθετικές επεμβάσεις…
