Γράφει ο
Βασίλης Ιωάννου
Ο Φορέας Διαχείρισης Υγροτόπων Αμβρακικού ιδρύθηκε το 2002 και είχε σαν σκοπό την προστασία, διατήρηση και διαχείριση της ιδιαίτερα ευαίσθητης περιοχής, που μάλιστα προστατεύεται από τη συνθήκη RAMSAR.
Είχα την τύχη να συμμετέχω στο ΔΣ του Φορέα από την ίδρυσή του και επί σειρά ετών.
Μπορώ με βεβαιότητα να πω ότι παρά τα προβλήματα και τις ελλείψεις σε προσωπικό και μέσα, τα πρώτα 10 τουλάχιστον χρόνια, η κοινή προσπάθεια και η συστηματική δουλειά είχαν οδηγήσει σε απτά και ουσιαστικά αποτελέσματα …
Βεβαίως και θα μπορούσαν να γίνουν πολλά περισσότερα και σε ότι αφορούσε την προστασία και τη διαχείριση του οικοσυστήματος και στον τομέα της ανάπτυξης της ευρύτερης περιοχής.
Όμως δεν υπήρξε η ανάλογη στήριξη από την πολιτεία, καθώς για να λειτουργούσαν αποτελεσματικά όλοι οι φορείς διαχείρισης, απαιτούνταν επαρκής στελέχωση, χρηματοδότηση και πρωτίστως πολιτική βούληση.
Όμως αντί για τη στήριξη των κατά τόπους Φορέων Διαχείρισης επιλέχθηκε, λαθεμένα κατά τη γνώμη μου, από την Κυβέρνηση η μετατροπή τους σε τμήματα ενός κεντρικού φορέα (ΟΦΥΠΕΚΑ), ο οποίος και θα αποφασίζει πλέον για τα περιβαλλοντικά ζητήματα όλων των προστατευόμενων περιοχών και όχι μόνο.
Καταργούνται ουσιαστικά οι Φορείς Διαχείρισης που αποτελούσαν ένα αποκεντρωμένο μοντέλο διαχείρισης και γυρνάμε πίσω ολοταχώς στα χρόνια που το Αθηνοκεντρικό κράτος αποφάσιζε για όλα.
Ουσιαστικά αφαιρείται από την τοπική αυτοδιοίκηση, την τοπική επιστημονική κοινότητα και τους παραγωγικούς φορείς, η θεσμοθετημένη τους δυνατότητα, να συμμετέχουν, να σχεδιάζουν και να συναποφασίζουν για υποθέσεις των προστατευόμενων περιοχών.
Με άλλα λόγια, βάζουν και πάλι στην άκρη τις τοπικές κοινωνίες, οι οποίες συμμετείχαν με τους εκπροσώπους τους και αποφάσιζαν για τα σοβαρά θέματα των περιοχών τους.
Πολλοί θεωρούν ότι το διάδοχο σχήμα είναι κομμένο και ραμμένο ώστε και οι προστατευόμενες περιοχές, χωρίς ξεκάθαρους κανόνες για τις χρήσεις γης, να “αξιοποιηθούν” στην πολιτική του κέρδους μεγάλων συμφερόντων, είτε μέσα από την ενέργεια με εγκατάσταση μεγάλων αιολικών πάρκων, φωτοβολταϊκών, υδροηλεκτρικών, είτε μέσω χωροθέτησης φαραωνικών ξενοδοχειακών μονάδων κ.λπ.
Βεβαίως ο αρμόδιος Υπουργός κ. Αμυράς ισχυρίζεται ότι δεν καταργούνται οι Φορείς αλλά αντικαθίστανται από τις Μονάδες Διαχείρισης, δηλώνοντας χαρακτηριστικά ότι:«Καταργήσαμε το μοντέλο διοίκησης, που στην πράξη απεδείχθη αποτυχημένο, και το αντικαταστήσαμε με την λειτουργία του ΟΦΥΠΕΚΑ, ο οποίος έχει ήδη στελεχωθεί με επιστήμονες υψηλού επιπέδου και κύρους, που γνωρίζουν από πρώτο χέρι τις ιδιαιτερότητες των περιοχών Natura….» Όμως ειδικότερα για τον Φορέα Διαχείρισης Αμβρακικού, θεωρώ ότι γκρεμίζεται όλη τη δουλειά που έχει γίνει τα τελευταία 20 χρόνια και κυρίως οι σχέσεις εμπιστοσύνης που είχε χτίσει ο Φορέας με τις τοπικές κοινωνίες και πλέον, λόγω έλλειψης ελέγχου και εγγύτητας, επανέρχονται οι κίνδυνοι των αυθαίρετων και καταστροφικών πρακτικών στο οικοσύστημα.
Σε κάθε περίπτωση θα επαναλάβω ότι στον Αμβρακικό θα πρέπει να πετύχουμε την αναγκαία προστασία και συνετή διαχείριση, ώστε να αναδειχθούν οι τεράστιες ιχθυοπαραγωγικές του δυνατότητες και η μεγάλη τουριστική και οικολογική του υπεραξία, στοιχεία ικανά να συμβάλλουν στην ανάπτυξη και την ευημερία της ευρύτερης περιοχής.
Γι’ αυτό, στόχος των φορέων και των ενεργών πολιτών της περιοχής είναι «να ξαναπιάσουμε το νήμα από εκεί που το αφήσαμε πριν την οικονομική κρίση» και να απαιτήσουμε από την πολιτεία, την κατάρτιση ενός ολοκληρωμένου, εναλλακτικού προγράμματος προστασίας και αειφορικής διαχείρισης του Αμβρακικού.
Ενός προγράμματος που θα χρηματοδοτεί από Ευρωπαϊκούς και Εθνικούς πόρους μελέτες και έργα και θα αποτελεί μια ολοκληρωμένη αναπτυξιακή παρέμβαση, που θα αντιμετωπίζει τις πηγές και τα αίτια της ρύπανσης και θα στοχεύει να καταστεί το Εθνικό Πάρκο του Αμβρακικού, μοντέλο εναλλακτικής Πράσινης Ανάπτυξης..
